تبیین تاریخی شاخص ها و پیامدهای سیاسی-اقتصادی استبداد پادشاهان صفوی در سفرنامه های اروپائیان (براساس نظریه استبداد ایرانی همایون کاتوزیان)

تاریخ ایران شاهد قدرت یافتن اقوام و حکومت های مختلفی بوده است. شیوه رایج اعمال قدرت سیاسی در قرون و سده های گذشته بر مبنای شاه محوری بوده است. این نظام سیاسی میراثی از گذشته باستانی ایران بود که بعدها به صورت کاملا جدی به دوره ی اسلامی تاریخ ایران راه یافت. در این شیوه حکومت داری، شاه به عنوان بالاترین مقام در راس هرم اجتماعی و سیاسی جامعه قرار داشت و براساس نظریه حق الهی، شاه سایه خداوند در زمین و صاحب فر ایزدی و شکوه شاهی بود. در نتیجه شاه ماورای طبقات مردم قرار داشت و خداوند او را برگزیده بود تا اراده وی را در زمین اعمال کند. بنابر گزارش های سفرنامه های اروپائیان، ساختار حکومت در دوره صفویه هم استبدادی بود و علاوه بر نظریه حق الهی آن ها خود را نایب امام غایب و مرشد طریقت صفوی می دانستند. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی تلاش دارد در پرتو گزارش های سفرنامه نویسان اروپایی، برخی از وجوه شیوه فرمانروایی و سرشت قدرت سیاسی در ایران عصر صفوی، براساس نظریه استبداد ایرانی همایون کاتوزیان، مورد تحلیل و تبیین قرار دهد و به پیامدهای سیاسی- اقتصادی این شیوه فرمانروایی بپردازد.