مطالعه باستان شناختی نقوش و تزئینات سفالینه های عصر قاجار (با تاکید بر نمونه های موجود در موزه آبگینه و سفالینه های ایران)

فن و هنر سفالگری عصر قاجار به لحاظ شیوه های ساخت، تزئین، طرح و نقش، دارای مولفه ها و شاخصه ها، وجوه افتراق و اشتراک فراوانی با دوران قبل از خود بوده که در مطالعات باستان شناسی کمتر بدانها توجه و پرداخته شده است. مطالعه و بررسی ظروف سفالی دوره قاجار، افزون بر آشنایی با فرهنگ حاکم بر این دوره، شیوه های ساخت و تزئین به ویژه در خصوص نقوش به عنوان اصلی تزئینی در سفالینه ها را آشکار می سازد. از این رو، در مقاله پیش رو با مطالعه و بررسی تعدادی از سفالینه های عصر قاجار، شیوه های تزئین و نقوش بر روی ظروف سفالی بررسی می شوند. بر این اساس، هدف از این پژوهش، آشنایی با انواع نقوش به کار رفته در سفالینه های مورد مطالعه و در نهایت، طبقه بندی این نوع نقوش است. در این پژوهش، نتیجه جستجوها به روش میدانی با مراجعه به موزه های داخلی (رضا عباسی، موزه ملی ایران، موزه آبگینه و سفالینه های ایران) و جست جو در وب سایت موزه های خارجی (ارمیتاژ، ویکتوریا و آلبرت)، به یافتن نوزده نمونه انجامید که بیشترین تعداد، از موزه آبگینه و سفالینه های ایران انتخاب شد. روش انجام این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و همچنین، بر بررسی میدانی استوار است. بدین معنا که ابتدا همه نمونه ها به صورت میدانی و اسنادی گردآوری شده، سپس معرفی، تحلیل و در جداول ترسیمی، نقوش تزئینی، ویژگی ها و شاخص های خاص هر یک استخراج و تقسیم بندی شده اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهند سفالگری دوره قاجار در عین تاثیر پذیری و تداوم سبک های سفال سازی دوران قبل، به نوآوری هایی در زمینه نقوش دست یافته که مختص به این دوره بوده اند.