اثر زمان رویش در خزانه و تراکم سوروف آبی (Echinochloa oryzoides) بر قابلیت رقابت با برنج (1. مطالعات طی فصل رشد: رشد و نمو)

بررسی اثرات رقابتی علف هرز سوروف آبی به عنوان یک گونه رقیب جدید در شالیزارهای استان گیلان حائز اهمیت بسیاری است. نتیجه رقابت علف هرز-گیاه زراعی تحت تاثیر تراکم و نسبت گونه ای قرار می گیرد؛ اگرچه زمان نسبی رویش دانه رست علف های هرز می تواند تاثیر زیادی بر آن داشته باشد. طی دو سال مطالعه مزرعه ای، اثر سن گیاهچه سوروف آبی هنگام نشاءکاری (10، 20 و 30 روز) و نسبت تراکم سوروف آبی: برنج در هرکپه (4:0، 3:1، 2:2، 1:3 و 0:4 علف هرز: برنج) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. خصوصیات رشد برنج و علف هرز در شرایط رقابت تمام فصل با شش و پنج مرحله نمونه برداری تخریبی به ترتیب در سال اول و دوم آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفت. در گیاه زراعی برنج، افزایش تعداد گیاهچه در نسبت های مختلف کاشت سبب افزایش تعداد پنجه، شاخص سطح برگ، وزن خشک برگ و کل ماده خشک تولیدی شد؛ اما این نسبت بر ارتفاع نهایی بوته ها تاثیری نداشت. در علف هرز نیز تعداد پنجه و کل ماده خشک تولیدی تحت تاثیر نسبت کاشت قرار گرفته و با افزایش تعداد علف هرز در نسبت کاشت، افزایش یافت؛ اگرچه نسبت کاشت تاثیر چندانی بر ارتفاع نهایی گیاهان، حداکثر شاخص سطح برگ و وزن خشک برگ علف هرز نداشت و با پیشرفت فصل رشد تفاوت تیمارها از بین رفت. در نسبت کاشت 3:1 علف هرز: برنج تعداد پنجه ها در اکثر مراحل نمونه برداری در دو گونه مشابه بود؛ اما در سایر مخلوط ها، در علف هرز بیش تر از برنج بود. حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر وزن خشک برگ و کل ماده خشک تولیدی در کلیه نسبت های کاشت در علف هرز بیش تر از برنج بود. سن نشاء سوروف آبی تنها در سال اول آزمایش بر تعداد پنجه، شاخص سطح برگ، و وزن خشک برگ دو گونه، و هم چنین بر کل ماده خشک تولیدی علف هرز تاثیر گذاشت؛ اما در سال دوم چنین نشد. سن نشاء علف هرز اثری بر ارتفاع نهایی گیاهان نداشت. به طور کلی براساس یافته های این آزمایش می توان اظهار داشت که سوروف رقیب قوی تری نسبت به برنج است؛ چنان که اثر حضور گونه ی رقیب بر برنج بیش تر از سوروف آبی بود. این مسئله توانایی بیش تر علف هرز در جبران کاهش اولیه گیاهچه از طریق پنجه دهی و رشد بیش تر به واسطه قابلیت رقابت بیش تر را نشان می دهد.