بررسی شاخص های رقابتی و عملکرد در کشت مخلوط تاخیری جو (Hordeum vulgare L.) با نخود (Cicer arietinum L.) در شرایط تنش کم آبی انتهای فصل

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی انتهای فصل بر عملکرد و برخی شاخص های رقابتی در کشت مخلوط تاخیری جو با نخود آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کم آبی در دو سطح (آبیاری مطلوب و قطع آبیاری در مرحله شیری شدن دانه جو) به عنوان عامل اصلی و ترکیب های مختلف کشت مخلوط تاخیری با هشت سطح شامل: کشت خالص جو در آذر و دی ماه، کشت خالص نخود در آذرماه و دی ماه، کشت مخلوط جو + نخود در آذرماه ، کشت مخلوط جو + نخود در دی ماه، کشت مخلوط جو در آذرماه + نخود در دی ماه و کشت مخلوط جو در دی ماه + نخود در آذرماه به روش سری جایگزینی با نسبت 1 به 1 به صورت ردیفی به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش کم آبی انتهای فصل بر شاخص های نسبت برابری زمین کل، نسبت رقابتی و عملکرد نخود اثر معنی داری گذاشت. بیش ترین و کم ترین درصد کاهش عملکرد دانه نخود با 80 و 1/16 درصد در تک کشتی های نخود دی و نخود آذرماه به دست آمد. تنش کم آبی باعث افزایش 58 و 25 درصدی نسبت برابری زمین نخود و کل نسبت به شرایط آبیاری مطلوب گردید. در شرایط آبیاری مطلوب و تنش آبی گیاه جو جزء غالب و نخود جزء مغلوب بودند. هم چنین در شرایط تنش کم آبی کشت مخلوط جو در آذر + نخود در دی ماه با نسبت رقابتی 68/0 کم ترین میزان نسبت رقابتی را نسبت به سایر تیمارهای نخود داشت به گونه ای که نخود دی ماه می تواند برای کشت به عنوان گیاه دوم همراه جو آذرماه مناسب باشد. در این آزمایش غالبیت گیاه جو در تمامی الگوهای کشت مخلوط بیش تر از غالبیت نخود بود. شاخص بهره وری سیستم در تمامی تیمارهای کشت مخلوط مثبت بود. به طور کلی، کشت مخلوط جو درآذر + نخود در دی ماه در شرایط تنش کم آبی به دلیل داشتن بالاترین نسبت برابری زمین نخود و کل و هم چنین داشتن پایین ترین نسبت رقابتی نسبت به سایر تیمارها می تواند برای کشت در منطقه داراب توصیه گردد.