مطالعه اتنوبوتانی و مصارف سنتی برخی گیاهان دارویی شهرستان خاش

اتنوبوتانی ابزاری نیرومند جهت کسب اطلاعات بسیار باارزش از گیاهان دارویی به کار برده شده در فرهنگ های گوناگون است که زمینه را برای کشف داروهای جدید فراهم می سازد. هدف از این پژوهش شناخت گیاهان دارویی است که در منطقه خاش کاربرد سنتی دارند.

این مطالعه مقطعی در دو روستای «ایرندگان» و «کارواندر» واقع در جنوب شهرستان خاش در بهار سال 96، با استفاده از پیمایش های صحرایی، مطالعه باور ها، اطلاعات مردمی و مطالعات اسنادی، شناسایی، دسته بندی و معرفی گیاهان دارویی انجام شد. ابتدا لیست فلورستیک گونه های منطقه تحت مطالعه از اداره منابع طبیعی شهرستان خاش تهیه و با توجه به آن گونه های دارویی بومی منطقه مشخص شد. برای هر گونه نام علمی، نام محلی، اندام مورد استفاده، خاصیت درمانی رایج، نحوه استفاده دارو از طریق پرسشنامه و مصاحبه با افراد محلی معلوم شد.

به طور کلی 22 گونه گیاه دارویی در منطقه خاش مربوط به 14 خانواده شناسایی شد. شایع‎ترین کاربرد دارویی گیاهان به ترتیب برای مشکلات گوارشی، درد مفاصل، امراض زنانه و بیماری های عفونی بود. مردم منطقه به صورت ویژه گیاهان مختلف نظیر گز، درمنه، پنیرباد و مواردی از این دست را با هم ترکیب و می سوزاندند. خاکستر و دود ناشی از این گیاهان را به عنوان یک مسکن خوب و قوی جهت تسکین درد مفاصل استفاده می کردند.

تنوع گسترده ای از گیاهان دارویی در منطقه خاش وجود دارد که مردم خاش شماری از گیاهان را برای درمان بیماری هایی به کار می برند که ویژه این منطقه است. پژوهش پیرامون این گیاهان دارویی می تواند آغازگر راهی برای کشف داروهای جدید در عرصه درمان باشد.