ارتباط دانش های طب ایرانی و فلاحت در کتاب«الشامل فی الصناعه الطبیه» ابن نفیس قرشی (با بررسی موردی شناخت خاک و اصلاح آن).
طب و فلاحت از فروعات دانش طبیعیات اند و این خاستگاه مشترک سبب شده تا مبانی و روش های کلی حاکم بر آن ها یکسان باشد. این پژوهش در پی شناخت اندیشه گذشتگان درباره انواع خاک و روش های اصلاح آن و چگونگی ارتباط دانش های طب و فلاحت در موضوع اصلاح خاک است.
مواد و روش ها:
این نوشتار پژوهشی کتابخانهای است که منبع آن، یکی از بخش های تازه یاب کتاب الشامل فی الصناعه الطبیه قرشی است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش آنالیز محتوا و استخراج جان مایه موجود در نمونه های مشابه استفاده شده و سپس قواعد و اصول کلی حاکم بر بحث گرد آمده است.
یافته ها:
طبیعت خاک سرد و خشک است و برای اینکه مناسب کشاورزی باشد نیازمند نور خورشید و آب است تا سردی و خشکی آن تعدیل شود. در خاک هایی که از نور کافی و آب لازم بهطور طبیعی بهره ندارند، لازم است از روش های مصنوعی مانند کوددهی، آبیاری و شخمزدن استفاده کرد. از این رو، شناخت انواع خاک و اینکه هر یک مناسب با کدام گیاه است و برای آماده سازی آن از چه روش هایی باید سود برد، اهمیت فراوان دارد.
نتیجه گیری:
با بررسی موردی شناخت خاک و اصلاح آن از نظر قرشی، نحوه ارتباط دو دانش پزشکی و کشاورزی دانسته می شود. این ارتباط در اشتراک فایده و هدف و برخی اصطلاحات کلیدی این دانش هاست؛ به گونه ای که اگر هدف و فایده علم طب را حفظ صحت و درمان بیماری بدانیم، فایده علم فلاحت نیز حفظ نبات و دفع آفات نباتی خواهد بود. برخی روش ها و مباحث مشترک نیز در هر دو دانش به چشم می خورد. برای نمونه، اطبا سردی و خشکی را با گرمی و تری اصلاح و درمان می کنند. همین روش در اصلاح سردی و خشکی زمین با روش های اصلاح مصنوعی نیز دیده می شود.
ابن نفیس قرشی ، طب سنتی ایران ، فلاحت ، خاک
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.