تحلیل توانمندی ها و تنگناهای بخش کشاورزی استان آذربایجان شرقی در راستای پایداری

کشاورزی پایدار سه هدف عمده سلامت زیست محیطی، سود دهی اقتصادی و برابری اجتماعی و اقتصادی را دنبال می کند و در دراز مدت کیفیت محیط و منابع طبیعی را ارتقا می دهد. برای اینکه کشاورزی در جهت توسعه پایدار سوق پیدا می کند، باید مفاهیم و جزئیات آن در بخش کشاورزی به طور عملی و واقعی معنا پیدا کند که این امر از طریق مطالعات مطلوب و شناخت پتانسیل ها و محدودیت ها در مناطق مختلف، قابل دستیابی است. شناسایی استراتژی ها در بخش کشاورزی جهت مقابله با تهدیدات و رفع نقاط ضعف و از طرفی تقویت سیستم و استفاده از فرصت ها ضروری است. در این مقاله هدف بر آن است تا توانمندی و تنگناهای بخش کشاورزی استان آذربایجان شرقی در راستای پایداری با استفاده از مدل SWOT مورد سنجش قرار گیرد. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و بر مبنای ماهیت، از نوع تحقیقات توصیفی-  پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را کارشناسان و متخصصان تشکیل می دهند که در زمینه های کشاورزی دارای دانش و تجربه کافی بودند. به منظور انتخاب نمونه آماری از روش نمونه گیری غیر احتمالی و هدفمند استفاده گردید. نتایج نشان داد که از بین نقاط قوت «وجود ظرفیت مناسب توسعه کشاورزی در استان در جهت پایداری» با وزنی برابر 95/3 و «وجود تنوع پوشش گیاهی در منطقه» با وزنی برابر با 67/3 مهم ترین نقاط قوت و از بین نقاط ضعف «عدم نظارت کافی بر تخصیص و بهره برداری بیش از حد از منابع آب» با وزنی برابر با 17/4 و «کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی در منطقه» با وزنی برابر 07/4 مهم ترین نقاط ضعف جهت توسعه بخش کشاورزی استان آذربایجان شرقی شناخته شدند. همچنین از بین فرصت ها «اولویت کشاورزی از منظر امنیت غذایی در برنامه ملی» با وزنی برابر 4 و « امکان بهره گیری از کمک های فنی و مشاوره ای ملی و بین المللی» با وزنی برابر با 97/3 مهم ترین فرصت و از بین تهدیدها « افزایش احتمال وقوع خشکسالی» با وزنی برابر با 90/4 و « کاهش جمعیت فعال در بخش کشاورزی در مناطق روستایی» با وزنی برابر با 02/4 مهم ترین تهدیدها جهت توسعه بخش کشاورزی استان آذربایجان شرقی در راستای پایداری شناخته شدند. نتایج حاصل از ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی نشان داد که با توجه به امتیاز نهایی کلی بدست آمده برای عوامل داخلی و خارجی راهبردهای توسعه کشاورزی استان آذربایجان شرقی، راهبرد بازنگری می باشد.