تاثیر دما بر برخی ویژگی های زیستی زنبور انگل واره Habrobracon hebetor (Hymenoptera: Braconidae)

ویژگی های زیستی زنبورHabrobracon hebetor Say   در دماهای 20، 5/22، 25، 5/27، 30 و 5/32 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±65درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی، روی لارو های Galleria mellonella L.  بررسی شد. برای هر دما تعداد 80 تا 250 تخم زنبور به عنوان گروه همزاد پرورش داده شد. دوره جنینی تخم های نر و ماده به ترتیب از 12/4 و 45/3 روز در دمای 20 درجه سلسیوس به  25/1 و 06/1 روز در دمای 5/27 درجه سلسیوس به طور معنی داری کاهش یافت. طول دوره لاروی در 20 درجه سلسیوس، 00/7 و 81/6 روز به ترتیب در لاروهای نر و ماده بود که در 5/32 درجه سلسیوس به کوتاه ترین مقدار و به ترتیب برابر 43/2 و 47/2 روز رسید. طولانی ترین و کوتاه ترین دوره شفیرگی افراد نر و ماده به ترتیب در 20 درجه سلسیوس برابر 12/16 و 27/18 روز و در 5/32 درجه سلسیوس به ترتیب 05/5 و 02/5 روز ثبت شد. بیشترین طول عمر زنبورهای نر و ماده به ترتیب در 20 درجه سلسیوس 83/42 و 44/58 روز و کمترین آن در 5/32 درجه سلسیوس 05/16 و 02/14 روز بود. نرخ سره زادآوری (R0)، نرخ سرشتی افزایش جمعیت (r) و نرخ کرانمند افزایش جمعیت (λ) به ترتیب بین 81/29-98/4 فرد نتاج، 2001/0-0378/0 بر روزو 2065/1-0351/1 بر روز در دماهای 20 و 5/27 درجه سلسیوس به ترتیب به عنوان کمترین و بیشترین مقادیر به دست آمد. طول دوره یک نسل حداکثر 50/42 روز و حداقل 16/15 روز به ترتیب در دماهای 20 تا 5/32 محاسبه شد. زنبور ماده حداقل به 62/2 روز در دمای 5/27 درجه سلسیوس و حداکثر به 18/8 روز در دمای 20 درجه سلسیوس برای شروع تخمگذاری نیاز داشت. با توجه به نتایج و لحاظ اقتصاد تولید انبوه، دمای 5/27 درجه سلسیوس برای پرورش زنبور H. hebetor روی لارو های G. mellonellaمناسب می باشد.