طراحی و ساخت هستی نگاشت بیماری های مادرزادی قلب کودکان به زبان فارسی

یکی از ابزارهای معنایی جهت بازیابی دانش از منابع پیچیده، هستی نگاشت است. با پیشرفت فن آوری های وب معنایی، ساخت و طراحی هستی نگاشت ها به عنوان ابزار سازماندهی و بازنمون دانش ضروری به نظر می رسد. هدف از انجام پژوهش حاضر، طراحی هستی نگاشت حوزه بیماری های مادرزادی قلب به زبان فارسی و مراحل ساخت آن بود.

این مطالعه به روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه آماری تحقیق را کلیه منابع اطلاعاتی فارسی و انگلیسی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در حوزه تخصصی بیماری های مادرزادی قلب تشکیل داد. مبنا و هسته اولیه روش مورد استفاده برای ایجاد هستی نگاشت حوزه بیماری های مادرزادی قلب، روش های به کار رفته در پژوهش های Bermejo و محمدی استانی و همکاران بود. در مجموع، 9 مرحله برای ساخت این هستی نگاشت در نظر گرفته شد که شامل «تعیین حوزه و پوشش هستی نگاشت، شناسایی منابع اطلاعاتی (اسناد، کتب، مقالات)، شناسایی اصطلاحات و مفاهیم، تعیین پوشش موضوعی و تعیین دامنه و طبقات اصلی، تعیین سلسله مراتب اصطلاحات و مفاهیم، تعریف و تعیین روابط بین اصطلاحات و مفاهیم، توصیف ویژگی های رده ها و روابط بین آن ها، تعیین روابط میان نمونه ها و ایجاد محدودیت ها، توابع و قوانین» بود. به منظور تایید روایی محتوایی، از نظر 7 متخصص قلب اطفال دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در مراحل سوم تا ششم استفاده گردید. نرم افزار Protégé جهت ساخت هستی نگاشت استفاده شد.

هستی نگاشت بیماری های مادرزادی قلب کودکان شامل 6 کلاس اصلی «بیماری های شایع مادرزادی قلب و جوارح مرتبط با بیماری، روش درمان، روش های تشخیصی، علایم بیماری ها و عامل خطرزا» بود. همچنین، به منظور تعریف ارتباط بین مفاهیم و اصطلاحات، 8 رابطه معنایی اصلی شامل «تشخیص داده می شود توسط، تغذیه می کند، درمان می شود توسط، درمان می کند، علت است، عوارض دارد، می باشد از علایم، هست عارضه » و 2 رابطه فرعی «مرتبط است با، دارد عامل خطرزا» تعیین گردید.

 هستی نگاشت ساخته شده در مطالعه حاضر ابزار مفید و کارامدی برای سازماندهی و بازیابی دانش در این حوزه می باشد. همچنین، این ابزار می تواند برای تحلیل و ترسیم ساختار دانش در سایر حوزه ها استفاده شود.