تحلیل گفتمان انتقادی داستان تپه جاویدی و راز اشلو نوشته اکبر صحرایی

تحلیل گفتمان انتقادی از اندیشه های زبان شناسان، به ویژه مکتب نقش گرای هلیدی، نشانه شناسان، پژوهشگران هرمنوتیک و آرای میشل فوکو سرچشمه گرفته است. از آنجا که این روش بر هر دو جنبه صورت و معنای متن توجه می کند، ازاین رو رویکردی جامع در تحلیل متن است. صاحب نظرانی چون نورمن فرکلاف، روث وداک، تئون وان دایک، راجر فاولر و گونتر کرس در معرفی و رشد تحلیل گفتمان انتقادی به عنوان گرایشی نو در تحلیل متن نقش داشته اند. در این پژوهش از میان رویکردهای یادشده، رویکرد نورمن فرکلاف به عنوان روش خاص این تحقیق انتخاب شده است. نورمن فرکلاف متون را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می کند. این شیوه در توصیف و کشف دیدگاه های فکری نویسندگان و رویکردهای سیاسی و اجتماعی آنان کارآمد است. در این پژوهش، داستان تپه جاویدی و راز اشلو، نوشته اکبر صحرایی، از زمره داستان های دفاع مقدس، با استفاده از این رهیافت تحلیل و تبیین شده است تا چگونگی نگرش نویسنده کشف گردد. از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی، نویسنده در این اثر با انتخاب واژگان خاص، استفاده از مفاهیم گفتمان دینی و پیوند آن با قدرت و تعمیم دادن این عنصر به دوره معاصر، هویت خودساخته مسلمان مومن انقلابی و اخلاق مدار را جست وجو کرده است. وی موفق شده از طبقه متوسط یا ضعیف جامعه (به لحاظ مادی) قهرمانی جنگاور و جسور بسازد و نیز تحول طبیعی و تدریجی انسان مسلمان را از دینداری تا شهادت نشان دهد.