تفسیر قرآن و لزوم احراز مراد جدی

آیات قرآن کریم، می توانند مورد «برداشت تاریخی» و «برداشت توسعه ای» واقع شوند. در برداشت تاریخی، توجه خوانشگر متن به زمینه متن، خاستگاه صدور کلام، سبب صدور و سبب نزول است و این خاستگاه، قابل تعمیم نیست. در برداشت توسعه ای، اگرچه متن در ارتباط با زمینه متن معنا پیدا می کند؛ اما محل نزاع، خود متن است نه زمینه متن و آنچه به عنوان یک معیار در تحدید گستره برداشت توسعه ای عمل می کند؛ «مراد جدی» متکلم است. برای رسیدن به تبیین جایگاه «مراد جدی» در تفسیر، دو مساله: «ارادیبودن استعمال» و «فاصله بین خوانش و استعمال»، اهمیت پیدا می کنند. «دقت معنایی»، «سیاق گفتاری»، «معنای طیفی» و «زبان خاص»، عواملی هستند که «ارادی بودن استعمال» را تبیین می کنند؛ چنانچه «اصل تغایر» و «اصل زمینه متن»، مساله «فاصله بین خوانش و استعمال» را روشن می نمایند. درمجموع بررسی همه این موارد، زمینه را برای اثبات فرضیه این مقاله و تاسیس یک اصل در حوزه تفسیر و زبان قرآن کریم با عنوان اصل: «لزوم احراز مراد جدی»، فراهم می کند.**