تحلیل نگرش و رفتار زیست محیط گرایانه جوامع عشایری پس از اجرای طرح مدیریت مشارکتی جنگل و مرتع نمونه مطالعه: بخش بازفت استان چهارمحال و بختیاری

امروزه به دلیل مشکلات و چالش های زیست محیطی، بازشناسی نگرش و رفتار انسان با محیط زیست اهمیت زیادی پیدا کرده است. در این میان، جوامع روستایی و عشایری با توجه به ارتباط و بهره برداری مستقیم از منابع محیطی، بیشتر در مرکز توجه قرار گرفته اند. پژوهش حاضر نیز به دنبال بررسی و تحلیل نگرش و رفتار محیط گرایانه جوامع عشایری بخش بازفت از توابع شهرستان کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری پس از اجرای طرح مدیریت مشارکتی جنگل و مرتع (جایکا) است. این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی و ازنظر ماهیت و روش جزو پژوهش های توصیفی تحلیلی مبتنی بر پیمایش است. به منظور گردآوری اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی و از ابزار پرسش نامه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل همه عشایر ساکن در 5 روستایی است که طرح جایکا در آنها اجرا شده است. براساس سرشماری سال 1395، تعداد کل عشایر برابر با 2236 نفر و 442 خانوار بوده است که با استفاده از فرمول کوکران 206 خانوار به مثابه نمونه انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، T تک متغیره و تحلیل عاملی و چندمعیاره PSI به کار رفته است. نتایج آزمون T تک نمونه ای برای نگرش محیط گرایانه عشایر نشان داد طرح جایکا تاثیر زیاد و معناداری بر تغییر نگرش جامعه عشایری روستاهای درگیر در این طرح داشته و با توجه به میانگین نتایج حاصل شده نیز نگرش خودخواهانه عشایر ساکن در روستاهای مطالعه شده بیشتر از دو نوع نوع دوستانه و زیست کره بوده است. افزون بر این، نتایج به دست آمده از آزمون تحلیل عاملی نشان داد از مجموع 13 عامل، 6 عامل درمجموع 69.98درصد از واریانس را تبیین می کنند و در بین این 6 عامل، مهم ترین آن در رفتار زیست گرایانه، مسئولیت پذیری اجتماعی دربرابر محیط زیست است که با مقدار ویژه 13.60، درمجموع واریانس 36.75 را در کل واریانس ها به دست آورده است. با توجه به نتایج به دست آمده، طرح جایکا سبب تغییر رفتارهای زیست محیط گرایانه عشایر منطقه پژوهش شده است که بهره برداران اصلی محیط زیست منطقه اند.