تفسیر ساختاری و پیش نشانگری در زلزله اهر-ورزقان بر اساس مطالعه تطبیقی داده های لرزه ای و GPS

یکی از پارامترهای بسیار متداول در مطالعات زلزله شناسی، مقدار b است که بیانگر توزیع اندازه زمین لرزه های یک منطقه است. پارامتر b در واقع شیب رابطه گوتنبرگ-ریشتر است که مرتبط با ساختار زمین ساختی منطقه بوده و وابسته به تنش موجود در منطقه است. در این مطالعه به بررسی تغییرات مکانی و زمانی مقدار b قبل و بعد از زلزله اهر ورزقان در ناحیه زمین ساختی شمال غرب ایران و تطبیق آن با داده های GPS پرداخته شده است. این تغییرات با استفاده از نرم افزار Zmap به نقشه در آمد. نقشه تغییرات مکانی مقدار b نشان می دهد رومرکز زوج لرزه ها در منطقه پر تنش (مقدار b پایین) واقع شده که احتمالا از نظر ساختاری متفاوت با مناطق اطراف است. تغییرات زمانی مقدار b نیز نشان دهنده کاهش شدید و ناگهانی این پارامتر حدود چند روز قبل از زلزله است. همچنین سری های زمانی ایستگاه های GPS در مناطق پر تنش (مقدار b پایین) مدتی قبل از رخداد اصلی دچار تغییرات ناگهانی و محسوسی شده اند. در صورت پایش مستمر و دقیق، داده های لرزه ای و GPS در کنار هم می-توانند بعنوان پیش نشانگر رخداد اصلی مورد توجه قرار بگیرند. در تطبیق با الگوهای جابجایی و سری های زمانی داده های GPS و نیز برداشت های صحرایی انجام شده، یک ساختار خم فشاری بعنوان ساختار مسبب زمین لرزه در منطقه پیشنهاد می گردد. الگوی ساختاری معرفی شده می تواند به ارزیابی خطر لرزه ای در مناطق محتمل برای شکستگی های آتی کمک کند.