مقایسه اثربخشی اصلاح سوگیری شناختی در حالتهای واقعی و دارونما بر سوگیری توجه و سوگیری گرایشی در سوءمصرف کنندگان مواد افیونی

ناتوانی در کنترل مصرف مواد مخدر یکی از جنبه های اصلی وابستگی به مواد است. بخشی از این ناتوانی، ناشی از وجود سوگیری های شناختی است که در نتیجه تماس مداوم افراد با مواد ایجاد می شوند. مطالعه حاضر با هدف مقایسه اثربخشی اصلاح سوگیری شناختی در حالت های واقعی و دارونما بر سوگیری توجه و سوگیری گرایشی در سوء مصرف کنندگان مواد افیونی انجام گرفت.

روش پژوهش شبه آزمایشی و طرح آن از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. از بین سوء مصرف کنندگان مواد افیونی شهر کرمان در سال 1397، 75 نفر به روش هدفمند انتخاب و بصورت تصادفی و به نسبت مساوی در 3 گروه آزمایش (واقعی)، دارونما و کنترل جایگزین شدند. به منظور اصلاح سوگیری شناختی در دو گروه آزمایش و دارونما، از تکالیف کامپیوتری استفاده شد. این تکالیف شامل تکلیف دات پراب (به منظور اصلاح سوگیری توجه) و تکلیف گرایش-اجتناب (به منظور اصلاح سوگیری گرایشی) بودند که در هر جلسه درمانی، هر دو تکلیف بصورت ترکیبی  مورد استفاده قرار گرفتند. در گروه واقعی به مدت 8 جلسه، نسخه واقعی تکالیف کامپیوتری اصلاح سوگیری شناختی ارائه گردید و گروه دارونما نیز به مدت 8 جلسه نسخه دارونمای این تکالیف را دریافت نمودند؛ اما گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. داده ها با نسخه 22 نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری تجزیه و تحلیل شدند.

نتایج نشان داد پس از انجام مداخلات، سوگیری توجه در گروه واقعی (57/38SD= ؛ 28/28M=) نسبت به گروه دارونما (36/34SD= ؛ 16/0M=) و کنترل (33/73SD= ؛ 16/3-M=) کاهش معناداری یافت و درمان اصلاح سوگیری توجه منجر به کاهش سوگیری توجه گردید (0/05≥p) ؛ اما حالت دارونمای این مداخله، تاثیری در کاهش سوگیری توجه نداشت. در سوگیری گرایشی نیز بین گروه واقعی و دارونما نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری مشاهده شد (0/05≥p).

نتایج مطالعه حاضر حاکی از اثربخشی مداخله اصلاح سوگیری شناختی در اصلاح سوگیری توجه و سوگیری گرایشی سوء مصرف کنندگان مواد افیونی است و می توان از آن به عنوان مداخله ای مکمل و کم هزینه در امر درمان اعتیاد استفاده نمود.

* فرمول ها به درستی نمایش داده نمی شوند.