بررسی میزان فیبروز کبدی با روش الاستوگرافی گذرا در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید تحت درمان با متوتروکسات

متوتروکسات، به طور عمده در درمان بیماری هایی نظیر آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار می گیرد، اما پتانسیل سمیت کبدی آن همواره یک نگرانی مهم در مصرف این دارو بوده است. این مطالعه با هدف تعیین میزان فیبروز کبدی با استفاده از روش الاستوگرافی گذرا  و ارتباط آن با دوز تجمیعی و مدت مصرف دارو در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید تحت درمان با متوترکسات انجام شده است.

در این مطالعه که به صورت توصیفی- تحلیلی (مقطعی) طراحی شده بود، بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید که بیش از 6 ماه تحت درمان متوتروکسات بودند، وارد مطالعه شدند. فیبروز کبدی با اندازه گیری سفتی کبد توسط روش الاستوگرافی گذرا (دستگاه فیبرواسکن) تعیین شد. بیماران بر اساس اندازه گیری سفتی کبد به دو گروه با و بدون فیبروز کبدی تقسیم و پارامترهای دموگرافیک، بالینی و بیوشیمیایی بین آن ها مقایسه گردید. ارتباط دوز تجمیعی و مدت زمان درمان با متوتروکسات با فیبروز کبدی مورد بررسی قرار گرفت.

بیماران شامل 51 نفر با میانگین سنی 9/95 ± 52/53 سال بودند. 44 نفر (86/3٪) از آن ها زن بود. دوز تجمیعی متوتروکسات در 45 بیمار (88/2%) کمتر از 4000 میلی گرم، 6 بیمار (11/8%) بیشتر از 4000 میلی گرم و میانگین مدت زمان مصرف دارو (40/94) ± 54/14 ماه محاسبه گردید. میانه سفتی کبد در آن ها (5/50 - 3/60)4/07 کیلوپاسکال بود. وجود فیبروز کبد در 11 بیمار (21/6%) مشاهده شد. ارتباط معنی داری بین وجود فیبروز کبدی با دوز تجمیعی (0/21=p) و مدت زمان مصرف متوتروکسات (0/30 =p) وجود نداشت. تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که با افزایش سطح سرمیALT شانس بروز فیبروز کبدی در بیماران بیشتر می شود (OR = 1.07; 95% CI: 1.01 to 1.13; p = 0.01 ).

نتایج مطالعه حاضر نشان داد فیبروز قابل توجه و شدید کبدی در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید تحت درمان با متوتروکسات شایع نیست. افزایش مدت زمان مصرف و دوز تجمیعی متوتروکسات تاثیری در بروز فیبروز کبدی ندارد. با افزایش سطح ALT سرم در بیماران آرتریت روماتوئید، میزان سفتی کبد افزایش و شانس فیبروز کبدی بیشتر می شود.