ارزیابی عدالت محیط زیست در شهر تهران مبتنی بر توزیع فضایی آلودگی هوا و صدا

توسعه شتابان شهر تهران باعث افزایش آلودگی هوا و صدا و درنهایت توسعه ناپایدار شهری شده است. از آنجا که گروه های آسیب پذیرتر به دلیل توزیع نامتناسب آلودگی هوا و صدا بیشتر در معرض آلودگی قرار می گیرند؛ هدف نوشتار پیش رو بررسی ارتباط میان آلودگی هوا و صدا با عوامل اجتماعی و اقتصادی در شهر تهران برای ارزیابی عدالت محیط زیست شهری است. به منظور بررسی توزیع فضایی آلاینده های مورد نظر، غلظت آلاینده های هوا و صدا ناشی از منابع ساکن و متحرک با رتبه اجتماعی اقتصادی در مناطق 22 گانه شهر تهران و با مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی بررسی شد. یافته های این پژوهش نشان داد که مدل رگرسیون جغرافیای مورد نظر دقت قابل قبولی برای مدل سازی روابط میان رتبه اجتماعی و اقتصادی و منابع تولید آلودگی هوا داشته است. میزان R2 محلی برای تولید آلاینده ناشی از مصرف خانگی، میزان مالکیت خودرو و میزان مالکیت موتورسیکلت به ترتیب برابر با 94/0، 59/0 و 85/0 بوده است. یافته های ناشی از ارتباط آلودگی صدا و رتبه اقتصادی و اجتماعی مناطق نشان داد که مدل مورد نظر با R2 محلی 43/0 رابطه میان وضعیت اجتماعی و اقتصادی مناطق با آلودگی صدا را به شدت تایید نمی کند. این مطالعه نشان داد که مناطق سه، یک و شش که ازلحاظ معیارهای اقتصادی و اجتماعی رتبه بالاتری دارند، سهم بیشتری در تولید آلودگی دارند. درصورتی که مناطق 18، 19 و 20 که پایین ترین رتبه اجتماعی و اقتصادی را دارند، بیشتر از سایر مناطق در معرض آلودگی هوا قرار دارند؛ بنابراین گروه های آسیب پذیرتر ساکن جنوب شهر تهران بیشتر از سایر گروه ها با بی عدالتی محیط زیستی شهری روبه رو هستند.