تحلیل داستان "الغریب" نجیب کیلانی بر مبنای رمزگان پنجگانه بارت

نقد و تحلیل ساختارگرا، یکی از شاخص ترین روش های تحلیل متون ادبی از دهه 1960م تا کنون محسوب می شود. "رولان بارت" فرانسوی یکی از پایه گذاران اصلی این مکتب به شمار می آید. بارت مدلی را تحت عنوان "رمزگان پنج گانه" برای تحلیل روایات ارائه داده است که شامل شناسایی و کشف واحدهای کنشی، معمایی، معنایی، نمادین و فرهنگی می شود. این رمزگان نشانه ها را به نظام های معنادار تبدیل می سازند و بدین ترتیب باعث ایجاد رابطه بین دال و مدلول می گردند. پژوهش حاضر سعی نموده است تا با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی یکی از داستان های کوتاه "نجیب کیلانی"- از ادبای برجسته معاصر عرب - به نام "الغریب" را بر اساس این الگوی ساختارگرایانه بررسی نموده و واحدهای پنج گانه موجود در آن را استخراج و رمزگشایی نماید. هدف این جستار سنجش میزان بهره گیری نویسنده داستان از اصول روایی برای انتقال اندیشه هایش می باشد. نتایج به دست آمده از تحلیل ها حاکی از آن است که نویسنده یک بیماری اجتماعی به نام نفاق را به عنوان واحد فرهنگی مطرح و قهرمان اصلی داستان را نماد این رذیله معرفی می کند و سپس با اشاره به دوگانه های موجود در ظاهر و باطن شخصیت وی و با بهره گیری از واحدهای معنابنی چون شغل منشی گری که دال بر اطاعت محض است، علل و انگیزه های صاحب این رذیله را برای کنش های منافقانه تبیین می نماید.