تحلیل اگزیستانسیالیستی شخصیت اول (عمر) رمان "الشحاذ" اثر نجیب محفوظ

فلسفه و ادبیات از روزگاران دور ارتباطی بسیار نزدیک داشته اند و همواره مکتب های فلسفی بر ادبیات جهان تاثیرگذار بوده است که از جمله آنها می توان به اگزیستانسیالیسم اشاره داشت. از سوی دیگر، ادبیات به مثابه یک روش، بر فلسفه اگزیستانسیالیسم تاثیرگذار بوده و برخی فیلسوفان در قالب های گوناگون ادبی مانند رمان، شعر، نمایشنامه و... مفاهیم فلسفی را وارد حوزه ادبی کردند. اگزیستانسیالیسم، به دغدغه های مشترک وجود خاص آدمی می پردازد. دغدغه هایی چون رنج آدمی، معنای زندگی، جاودانگی، امید، عشق، ایمان، نومیدی، بیهودگی جهان، آزادی، مرگ و دیگر مباحث وجودی انسان. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی نمودهای اگزیستانسیالیستی رمان "الشحاذ" را نمایان می سازد. مهم ترین مولفه هایی که در این پژوهش به عنوان مدار اصلی بازکاوی اندیشه های اگزیستانسیالیستی مورد توجه قرار گرفته اند عبارتند از: مرگ اندیشی، معنای زندگی، عقل ستیزی، آزادی و سرگردانی، دلهره و اضطراب، و نگاه حسرت آلود به گذشته (تنهایی اگزیستانسیال). نتیجه ی پژوهش حاکی از آن است که علاوه بر نمودهای محتوایی، عنوان رمان نیز (گدا) بیانگر نوعی استیصال آدمی است و شاهدی بر اگزیستانسیالیستی بودن رمان است. با نشان دادن سویه های اگزیستانسیالیستی رمان و تحلیل آن به مدد آراء فیلسوفان این مکتب فلسفی، نمایان می شود که این اثر نجیب محفوظ در زمره  آثار ادبیات اگزیستانسیالیستی قرار دارد به نحوی که درک عمیق و صحیح رمان، در گروی تحلیل و موشکافی پیش فرض های اگزیستانسیالیستی نجیب محفوظ است.