جایگاه اشکانیان ارمنستان در روابط بین ایران و روم (قرن دوم میلادی)

حکومت اشکانیان ارمنستان پس از توافق شاهنشاهی اشکانی و امپراتوری روم به سال 63 میلادی، در سرزمین ارمنستان شکل گرفت. هدف از این توافق که پس از رقابت های طولانی ایران و روم بر سر سلطه و نفوذ در ارمنستان با رضایت هر دو طرف درگیر حاصل شد، خاتمه دادن به جنگ و درگیری بود. اما حاصل این توافق یعنی حکومت اشکانیان ارمنستان، مسئله اصلی رقابت های ایران و روم در قرن دوم میلادی شد. تلاش امپراتوری روم برای نادیده گرفتن پیمان راندیا و محدودکردن نفوذ شاهنشاهی اشکانی در ارمنستان، با نپذیرفتن شاهزادگان اشکانی حاکم بر ارمنستان و اصرار شاهنشاهی اشکانی برای به تخت نشاندن شاهزاده ای از خاندان خود بر ارمنستان، به جنگ و درگیری بین دو قدرت شرق و غرب در سراسر قرن دوم میلادی منجر شد.پژوهش حاضر، ناظر بر این است که تهاجم امپراتوران روم به قلمرو شاهنشاهی اشکانی در سراسر قرن دوم میلادی، به دنبال پذیرش و یا عدم پذیرش شاهزاده ای از خاندان اشکانی در ارمنستان از جانب ایران و روم صورت گرفت و اشکانیان ارمنستان در جنگ های بین دو کشور، ابتدا به عنوان متحد شاهنشاهی اشکانی و دوشادوش او بر ضد امپراتوری روم می جنگیدند، اما با آشکارشدن ضعف شاهنشاهی اشکانی در اواخر قرن دوم و در جریان جنگ سوم ایران با امپراتوری روم در این قرن، به عنوان متحد روم در جهت استقلال خود از شاهنشاهی اشکانی اقدام کردند.