بررسی تاثیر ویژگی های خاک بر میزان فرسایش در سطح زیررده خاک با استفاده از PCA (مطالعه موردی: دشت اردبیل)

خاک، یکی از مهم ترین منابع طبیعی کشورهاست که فرسایش موجب اتلاف آن می شود. در این پژوهش تاثیر ویژگی های خاک بر میزان فرسایش در سطح زیررده بررسی می شود. بدین منظور 77 نمونه خاک (30-0 سانتی متر) تهیه و پارامترها در آزمایشگاه اندازه گیری شد. نیم تغییرنمای پارامترها با +GS و نقشه توزیع مکانی آنها یا سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه شد. منطقه با تلفیق نقشه های تیپ اراضی و زمین شناسی به اجزای واحد اراضی تفکیک و فرسایش آبی در هر واحد اراضی به روش EPM براورد شد. با حفر پروفیل در نقاط مختلف منطقه، زیررده های خاک به روش جامع آمریکایی تعیین و مقدار متوسط پارامترها در هر زیررده براورد شد. برای تحلیل داده ها از آنالیز مولفه های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج نشان داد از میان پارامترها، سه ویژگی سیلت، کربن آلی و هدایت الکتریکی به عنوان مولفه اصلی اول 30/384 درصد؛ رس، شن و پوشش گیاهی به عنوان مولفه اصلی دوم 18/091 درصد و شیب و ارتفاع به عنوان مولفه اصلی سوم 15/330 درصد و در مجموع 63/805 درصد از میزان تغییرات فرسایش را توجیه می کند. کمترین و بیشترین میزان فرسایش (به ترتیب 69/12 و 343/57 مترمکعب در کیلومترمربع در سال) در زیررده های Xeralfs و Fluvents براورد شد. کلاس شدت فرسایش زیررده های منطقه مطالعاتی، کم و متوسط تعیین شد.