تعیین حریم رودخانه زاینده رود با استفاده از نرم افزارهای ArcGIS، HEC-RAS و برنامه جانبی HEC-GeoRAS

شبیه سازی رفتار هیدرولیکی رودخانه ها و تعیین حریم بستر برای اجرای طرح های مهندسی رودخانه، پیش بینی خسارات ناشی از سیل در شرایط مختلف و مطالعات توجیهی اقتصادی - اجتماعی برنامه های کنترل و مهار سیل و دیگر مطالعات وابسته به سامانه رودخانه ها ضرورت دارد. در این پژوهش حریم بستر و نقشه پهنه بندی سیلاب رودخانه زاینده رود در بازه ای به طول 155 کیلومتر از سد تنظیمی زاینده رود تا سد انحرافی نکوآباد با استفاده از نرم افزارهای ArcGIS، HEC-RAS و برنامه جانبی HEC-GeoRAS تعیین شده است. به این منظور نقشه های رقومی 1:250000 پلان رودخانه تهیه و منطقه به 1085 مقطع عرضی تقسیم شد. ضریب مانینگ نیز به روش کووان تعیین شد. درنهایت داده ها به نرم افزار HEC-RAS وارد و تجزیه و تحلیل شدند. پس از تعیین محدوده سیل گیر در دوره های بازگشت 2، 5، 10، 25، 50، 100 و 200 ساله در تمامی مقاطع عرضی، نتایج به محیط ArcGIS وارد شد و نقشه های پهنه بندی سیلاب به دست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد که از کل اراضی سیل گیر 200 ساله، 96 درصد اراضی سیل گیر مربوط به دوره بازگشت 25 سال است. دشت های سیلابی به دلیل نزدیکی به رودخانه و حاصلخیزی، محل زراعت و سکونت بسیار خوبی به شمار می رود اما برای حفط امنیت و کاهش خطرات سیل باید حریم رودخانه به طور کامل رعایت شود. در تمامی بازه های مورد مطالعه نقاطی مانند روستاهای مارکده، برنجگان و بیستجان یافت می شود که حریم تعیین شده رعایت نشده است و درصورت وقوع سیل خسارات جبران ناپذیری به بار خواهد آورد.