اثربخشی روش درمانی پاسخ محور (PRT) بر میزان استفاده صحیح از سوال های مختلف در تعاملات اجتماعی کودکان با اختلال طیف اتیسم: پژوهش تک آزمودنی

مقدمه و اهداف :

کودکان دارای اختلال طیف اتیسم به صورت محدود از سوالات مختلف در تعاملات اجتماعی استفاده می کنند. از آنجا که پرسیدن سوال مهارتی محوری است که با مهارت های زبانی و فرصت های یادگیری در ارتباط است، انتخاب آن به عنوان هدف درمانی ضرورت دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی روش درمانی پاسخ محور (PRT) بر میزان استفاده صحیح از سوال های مختلف در بافت تعاملات اجتماعی کودکان با اختلال طیف اتیسم انجام گرفت. 

مواد و روش ها:

 پژوهش حاضر از نوع مورد منفرد با طرح A-B بود. جامعه آماری شامل کودکان دارای اختلال طیف اتیسم (ASD) در بخش نگهداری، آموزش و توان بخشی معلولین آسایشگاه خیریه کهریزک استان البرز بود. از این جامعه 3 کودک به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مقیاس تشخیص اختلال طیف اتیسم (ASDDS) و چک لیست محقق ساخته بود. بدین منظور، پس از موقعیت خط پایه، مداخله آغاز و طی 10 هفته روش درمانی پاسخ محور به شرکت کنندگان ارائه شد. متغیر وابسته (استفاده صحیح از سوال های مختلف در بافت تعاملات اجتماعی) از طریق دو مشاهده گر به دقت اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، پس از رسم نمودار و محفظه ثبات و روند برای نمودارها، با کاربرد روش تحلیل درون موقعیتی و بین موقعیتی، اثربخشی متغیر مستقل بر متغیر وابسته بررسی شد.

 یافته ها:

 میانگین نمرات از 59/39، 38/41 و 55/39 برای هر سه شرکت کننده در موقعیت خط پایه به 38/51، 71/49 و 61/50 در موقعیت مداخله رسید. طی تحلیل دیداری نمودار داده ها، مداخله در هر سه شرکت کننده اثربخش بوده است. درصد غیرهمپوشی داده ها (PND) در دو موقعیت خط پایه و مداخله برای سه شرکت کننده به ترتیب 90، 80 و 90 بود. این اثربخشی در موقعیت پیگیری نیز همچنان قابل مشاهده بود.

نتیجه گیری:

 نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از روش درمانی پاسخ محور (PRT) موجب بهبود استفاده صحیح از سوال های مختلف در بافت تعاملات اجتماعی در کودکان دارای اختلال طیف اتیسم می شود. بر این اساس می توان از این روش در برنامه آموزشی و توان بخشی این گروه از کودکان بهره برد.