تاثیر سیستم های مختلف خاک‎ورزی و مدیریت بقایای گیاهی بر حفاظت آب خاک، عملکرد و اجزای عملکرد گندم

به منظور بررسی تاثیر سیستم های مختلف خاک‎ورزی و مدیریت بقایای گیاهی بر میزان آب خاک، اجزای عملکرد و عملکرد گندم، آزمایشی مزرعه‎ای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد طی سال زراعی 97-1396 انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. شیوه های مختلف خاک‎ورزی شامل شیوه متداول خاک‎ورزی و کاهش یافته به عنوان کرت های اصلی و سه مدیریت بقایای گیاهی شامل حفظ صفر، 30 و 60 درصد بقایای گوجه فرنگی به عنوان کرت های فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر سیستم خاک ورزی بر میزان آب خاک در عمق 20-0 سانتی متری در دو روز پس از آبیاری چهارم و عمق 40-20 سانتی متری در دو روز پس از آبیاری پنجم، ششم و هفتم، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه و بیولوژیک گندم معنی دار بود و بیشترین مقادیر این صفات از تیمار خاک ورزی کاهش یافته حاصل شد. اما اثر مدیریت بقایای گیاهی بر هیچ یک از صفات مورد مطالعه معنی دار نبود. نتایج اثر متقابل نشان داد تنها میزان آب خاک در عمق 20-0 و 40-20 سانتی متری خاک به ترتیب دو روز پس از آبیاری چهارم و سوم، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه تحت تاثیر سیستم خاک ورزی و مدیریت بقایای گیاهی قرار گرفتند. حداکثر میزان آب خاک (10/22% و 57/17% در عمق 20-0 و 40-20 سانتی متری خاک به ترتیب دو روز پس از آبیاری چهارم و سوم) و وزن هزار دانه (44/38 گرم) در سیستم خاک ورزی کاهش یافته و حفظ 60 درصد بقایای گیاهی به دست آمد و تیمار خاک ورزی کاهش یافته و حفظ 30 درصد بقایای گیاهی بیشترین تعداد دانه در سنبله (90/61) و عملکرد دانه (67/7120 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج حاصله اعمال خاک ورزی کاهش یافته و حفظ 30 درصد بقایای گوجه فرنگی جهت حصول به عملکرد بالاتر، مطلوب به نظر می رسد.