تصرفات مولانا در داستان پردازی با رویکرد اطناب

تردیدی نیست که مولانا در سرایش مثنوی وامدار متون عرفانی و حکمی پیش از خود است. با وجود این، پاسخ بدین پرسش که چرا مثنوی معنوی یکی از شاهکارهای بی بدیل ادب پارسی است، پرسشی است که سال ها ذهن پژوهشگران این حوزه را متوجه خود کرده است. نبوغ داستان پردازی مولانا نسبت به اخلاف خود یکی از دلایل برتری این اثر است. شاید هیچ شاعری مانند مولانا به این حد در دقایق داستانی تصرف نکرده است. او گاه داستانی را قبض می دهد و آن را در نهایت ایجاز و اختصار بیان می کند و گاه حکایتی را بسط می دهد و آن را در چندصد بیت بیان می کند. در این مقاله، نگارندگان با احصای داستان های گسترش پذیر در مقایسه با مآخذ آن، به تحلیل پنج داستان مثنوی پرداخته اند و میزان تصرفات مولانا را در ساختار حکایت، با رویکرد اطناب مشخص کرده اند تا تفوق حکایات بسیط مثنوی در مقایسه با مآخذ آن آشکار گردد. نتیجه به دست آمده نشان می دهد که بسط (اطناب) داستان در مثنوی، کاملا آگاهانه و با اهداف مشخصی بوده است.