نظام مراقبت مالاریا در جمهوری اسلامی ایران: تاریخچه، ساختارها و دست آوردها

ایران از سالیان پیش برنامه های حذف مالاریا را شروع کرده است. هدف از این پژوهش، مروری بر نظام مراقبت مالاریا در ایران بود.

داده های این مطالعه از نظام مراقبت مرکز مدیریت بیماری های واگیر، بررسی اسناد، مدارک، کتاب ها و مقاله های منتشر شده و مصاحبه با صاحبان فرایند و صاحب نظران نظام مراقبت مالاریا در سال های 98-1396 هجری شمسی اخذ شد.

نظام مراقبت مالاریا در ایران یک ساختار منسجم دارد که در آن همه موارد شناسایی شده بیماری از سطوح محیطی تا مرکز به صورت فوری و تلفنی گزارش، بررسی و پیگیری می شوند. با توجه به این که اهداف اصلی برنامه مالاریا شامل حذف آن میسر شده است، مراقبت این بیماری در ایران هم اکنون با هدف استحکام مرحله حذف فعالیت می کند و در این مرحله همه موارد جدید علاوه بر بررسی، درمان و پیگیری، از نظر اپیدمیولوژیک هم با عنوان های عود، انتقال محلی، انتقال از وارده و یا مالاریای ناشی از تلقیح خون طبقه بندی می شود.

اجرای موفق مراقبت مالاریا در طی زمان باعث شده که اکنون موارد بومی بیماری تنها محدود به سه استان جنوب شرقی کشور باشد و موارد جدید به زیر 300 مورد در سال برسد. با وجود موفقیت ها، از آن جا که اکنون هدف از مراقبت مالاریا در ایران حذف بیماری است، نظارت مستمر بر اجرای صحیح همه فرایندها و ارزیابی راه کارهای مورد استفاده ضروری است.