پزشک خوب کیست؟ در آداب و اخلاق پزشکی

چهار اصل اخلاق کلاسیک، شامل خودمختاری (Autonomy)، سودمندی (Beneficence)، نازیانمندی (Non Malificence) و عدالت (Justis)، اصول و مبای شناخته شده "اخلاق پزشکی" هستند، که توسط اعضای کمیته اخلاق و ژنتیک پزشکی سازمان جهانی بهداشت طی جلسات متعددی، تنظیم، مصوب و در گایدلاین های WHO، از سال 1995 میلادی به همه کشورها اعلام شده است (1-4). هرچند حتی این اصول روشن و قاطع نیز در بسیاری از موارد، توسط برخی پزشکان، مورد غفلت و کوتاهی قرار می گیرند، ولی آنچه بسیار زیاد نادیده گرفته می شود "آداب پزشکی" است. یکی از افتخارات دانشکده های پزشکی سرشناس جهان، تربیت پزشکان برنده جایزه نوبل در علوم پایه یا بالینی است.  بی شک تربیت این "پزشکان دانش مدار " اهمیت دارد اما در این بین نباید تربیت و توجه به "پزشکان انسان مدار" مورد غفلت قرار گیرد.  همواره باید به یاد داشت که پزشکی، یک رسالت معنوی است، نه یک حرفه مادی. از دیدگاه مردم و بیماران، پزشکان موفق، آنهایی هستند که بیشترین آمار شفابخشی را دارند، نه بیشترین ارقام درآمد. همدلی از مهمترین ویژگی های یک پزشک خوب است. در یک پژوهش در مورد سنجش ظرفیت همدلی در آمریکا گزارش شد که، مدد کاران و دوستداران اجتماعی از ضریب60-70 ، هنرمندان(موسیقی، نقاشان...) ضریب 50، پزشکان ضریب 40 و افراد روان پریش ضریب 10  برخوردارند (5) .  تاکید می شود که ناتوانی در همدلی و در نتیجه بی توجهی، بی دقتی و کوتاهی در ارائه خدمات پزشکی کامل و کافی و به موقع به بیماران، اکثر موارد شکایات پزشکی را تشکیل می دهند که در بسیاری از موارد، امکان حل شکایات و ادعاهای بیماران و همراهان ایشان با همدلی، همدردی، تواضع و جبران مادی، وجود دارد. به راستی، اگر پزشکان واسط و عامل، شفابخشی الهی به بیماران هستند، باید جایگاه و شایستگی چنین مرتبه اخلاقی و معنوی را همواره حفظ کنند.رعایت و حفظ آداب رو به رو شدن با بیماران و شیوه ارائه خدمات پزشکی، جایگاهی همتراز با اصول اخلاق پزشکی دارند(9-6). هدف از این نوشتار تهیه و تنظیم فهرستی از رفتارهای پزشکی، در جهت سلامت بیمار، منزلت پزشک و رفاه و آرامش خانواده و جامعه، بود. این فهرست در جدول 1 ارایه شده است . امید دارم که شما همکار ارجمند از این رفتارهای دلنشین و شایسته برخوردار باشید. مهربانی تنها زبانی است که همه انسان ها آن را می فهمند، حتی جانوران  !  !