بررسی تکامل خاک با استفاده از شاخص های مقادیر رس، آهن، آلومینیوم و منگنز در یک ردیف اقلیمی استان ایلام

در بین عوامل خاک سازی، اقلیم با تاثیر بر شدت هوادیدگی و تخریب مواد مادری نقش اساسی را در تکامل خاک بازی می کند. به منظور بررسی اثرات اقلیم بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی و تکامل خاک ها در استان ایلام، دو منطقه از یک ردیف اقلیمی انتخاب شد. هدف این پژوهش مقایسه میزان تکامل خاک در ردیف اقلیمی مدنظر بر اساس شاخص های مقادیر رس، آهن، آلومینیوم و منگنز خاک بوده و5 خاکرخ در هر یک از واحد های اراضی دشت های صالح آباد و ایلام  حفر، تشریح و نمونه برداری شد. نتایج آنالیز ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاکرخ ها در دو منطقه، متفاوت بوده و تفاوت معنی دار در تمام پارامترهای فیزیکوشیمیایی بغیر از pH و سیلت مشاهده گردید. بعلاوه، افزایش قابلیت هدایت الکتریکی در خاک های صالح آباد با رژیم رطوبتی یوستیک و رژیم حرارتی هایپرترمیک نسبت به اراضی منطقه ایلام با رژیم رطوبتی زریک و رژیم حرارتی ترمیک بیانگر تاثیر اقلیم بوده و تغییر رده خاک از اینسپتی سول ها در صالح آ باد به مالی سول ها در ایلام مرتبط با تغییر رژیم های رطوبتی و حرارتی می باشد. رده بندی خاک ها نشان داد که خاک های منطقه صالح آباد و ایلام به ترتیب در زیرگروه های Gypsic Calciustepts، Gypsic Haplustepts و Typic Calcixerolls و Typic Haploxerolls قرار می گیرند. بر اساس نتایج حاصله مقادیر آهن، آلومینیوم و منگنز در خاکرخ های ایلام نسبت به  صالح آباد بیشتر بوده و هوادیدگی کمتر در منطقه صالح آباد به دلیل اقلیم خشک تر، رطوبت کمتر و درجه حرارت بیشتر صورت گرفته است. علاوه بر این نتایج نشان دادند که افق های حاوی ژیپسم یا گچ، پتانسیل نگهداری رس و اکسیدهای فلزی را نداشته و تکامل خاک ها بر اساس توزیع و مقادیر آهن، آلومینیوم و منگنز، درک بهتری از خاک ها و تشکیل آن ها را ارائه می دهد و خاک های منطقه ایلام تکامل بیشتری را نشان می دهند.