معماری بنای مکشوف در تپه زیویه، قلعه یا نیایشگاهی در هزاره اول قبل ازمیلاد «غرب ایران»

غرب ایران در هزاره اول قبل ازمیلاد سرشار از رخدادهای تاثیرگذار در زمان حکومت های آشور و اورارتو بود. در این برهه تاریخی، حکومت محلی ماناها همواره ازطرف آشوریان و اورارتوها مورد هجوم قرار می گرفت. در این میان نیاز به دفاع از سرزمین، ماناها را مجبور به ساخت بناهای مستحکم برای جلوگیری از غارت و تخریب کرد. گویا در این زمان، سازه ای بزرگ در محل موسوم به «تپه زیویه» ایجاد شد که ازطرف محققین به عنوان «قلعه» یا «کاخ-دژ» معرفی شده است. در این مقاله با توجه به ساختار اصلی بنای زیویه و نیز گورستان های فراوان در اطراف این بنا، پیشنهاد شده که به کاربری زیویه به عنوان «نیایشگاهی بزرگ» نیز توجه شود. با نگاهی دقیق تر به این بنا و محوطه های یافت شده در اطراف تپه زیویه می توان گفت که در این برهه، ماناها جدای از ساختن قلعه، بناهایی نیز برای انجام مراسم آئینی و تشریفاتی ساخته اند که کاربرد نیایشگاهی داشته اند و باید این مورد را نیز درنظر داشت که در هر حکومتی دین و فرایض دینی از نکات مهمی است که موردتوجه دولت ها بوده است. پرسش مهمی که می توان مطرح کرد این است که اگر کارکرد بنای مکشوف در زیویه، قلعه نباشد پس کاربری اصلی این بنا چیست؟ با این توضیح نگارندگان تلاش کرده اند تا در این مقاله این فرضیه را مطرح نمایند که کاربری احتمالی بنای تپه زیویه به عنوان نیایشگاهی درحدود سده های 9 تا 7 ق.م. در غرب ایران بوده است. در این مقاله با رویکردی تحلیلی-تاریخی و با بهره گیری از مطالعات میدانی و کتابخانه ای به کارکرد اصلی بنا و بررسی داده ها و ارتباط آن ها پرداخته شده است.