بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر رنگ دانه های فتوسنتزی، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و اجزای عملکرد سه ژنوتیپ کنجد تحت شرایط مختلف رطوبتی

تنش خشکی یکی از مهم ترین تنش های غیر زیستی است که اثرات زیان باری بر تولید محصولات زراعی ازجمله گیاهان دانه روغنی دارد. سالیسیلیک اسید یک تنظیم کننده رشد گیاهی است و نقش مهمی در مقاومت گیاهان در برابر تنش های محیطی ازجمله تنش خشکی دارد. بر این اساس آزمایش گلدانی به منظور بررسی اثر محلول پاشی سالیسیلیک اسید (0 و 6/0 میلی مولار) روی سه ژنوتیپ کنجد (یکتا، شیراز و ناز تک شاخه) در سه سطح آبیاری (آبیاری پس از 60، 70 و 80 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک) در گلخانه دانشگاه صنعتی اصفهان به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که غلظت کلروفیل های a و کل، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه و وزن دانه در بوته در گیاهان کنجد تنش دیده در سطح آبیاری پس از 80 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک به ترتیب 12، 14، 12، 41، 34، 13 و 32 درصد نسبت به شاهد آبیاری (آبیاری پس از 60 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک) کاهش یافتند، در حالی که فعالیت ویژه آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز و غلظت کاروتنوئید ها به ترتیب 37، 72، 150 و 57 درصد نسبت به شاهد آبیاری افزایش پیدا کردند. محلول پاشی 6/0 میلی مولار سالیسیلیک اسید صفت های اندازه گیری شده در این آزمایش را در شرایط شاهد آبیاری و سطوح مختلف تنش خشکی به طور معنی داری بهبود بخشید، به طوریکه با کاربرد سالیسیلیک اسید صفت های تعدادکپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه و وزن دانه در بوته به ترتیب 17، 35، 10 و 6 درصد نسبت به شاهد سالیسیلیک اسید (0 میلی مولار سالیسیلیک اسید) افزایش یافتند. در مجموع با تشدید تنش خشکی (آبیاری پس از 70 و 80 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک) در مقایسه با شاهد آبیاری صفت های اندازه گیری شده در ژنوتیپ های یکتا و شیراز نسبت به ژنوتیپ ناز تک شاخه کاهش کمتری داشتند.