اثر آبیاری قطره ای (نوارهای تیپ) با آب شور بر برخی ویژگی های شیمیایی خاک

به منظور بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر برخی ویژگی های شیمیایی و توزیع نمک در نیمرخ خاک تحت کشت سه رقم ذرت در شرایط استفاده از سیستم آبیاری قطره ای (نوارهای تیپ)، پژوهشی در سال 1396 در مزرعه پژوهشی گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران، واقع در کرج به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سه هیبرید ذرت، سینگل کراس های 260، 400 و 704 (V1، V2 و V3) و سه سطح شوری آب آبیاری 7/0، 3 و 5 dS/m (S1، S2 و S3) بودند.ECe ، pHو کاتیون هایسدیم، پتاسیم و کلسیم + منیزیمبرای تعیین نیمرخ شوری در خاک، در طول دوره رشد گیاه و در لایه های 20-0، 40-20 و 60-40 سانتی متری خاک و به فواصل 10 و 20 سانتی متری از خطوط آبیاری اندازه گیری شدند.نتایج شوری عصاره اشباع خاک (ECe) و مقدار سدیم اندازه گیری شده در دو لایه 20-0 و 40-20 سانتی متری، نشان داد که شوری و سدیم خاک تحت تاثیر سطوح مختلف شوری آب آبیاری و عمق خاک اختلاف معنی داری داشتند. میزان شوری و سدیم خاک رابطه مستقیم با شوری آب آبیاری و طول دوره رشد ارقام ذرت و رابطه عکس با عمق خاک داشت. به طوریکه بالاترین میزان شوری (4/13 dS/m) و سدیم خاک (6/95 meq/L) در لایه 20-0 سانتی متری تیمار V3S3 و کمترین میزان آن (4/2 dS/m و 5 meq/L) در لایه 40-20 سانتی متری تیمار V2S1 مشاهده شد.همچنین با توجه به وضعیت ارقام ذرت بدون توجه به تیمار شوری مشاهده شد که بین سه هیبرید اختلاف معنی دار وجود نداشت و پتانسیل جذب نمک در هر سه رقم یکسان بود.در آبیاری های با آب شور (دو سطح شوری آب آبیاری 3 و 5 dS/m)، جبهه رطوبتی کمتر به سمت خارج از خط آبیاری حرکت کرده و اغلب تجمع نمک در فاصله 10 سانتی متری از خط آبیاری و سطح خاک به دلیل مصرف گیاه و تبخیر-تعرق مشاهده شد. بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش، در شرایط استفاده از آب شور برای آبیاری محصولات کشاورزی با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای، در آخر فصل رشد یا زمستان نیاز به یک آبشویی است تا نمک های جمع شده در لایه سطحی خاک را از ریشه گاه خارج ساخت.