بررسی کیفی زمینه های اقدام به تخلفات رانندگی در جاده ها (مطالعه موردی رانندگان جاده ای در استان کرمانشاه)

تصادفات جاده ای در ایران، پنج برابر کشورهای صنعتی بوده و ایران از این نظر در سطح جهان دارای مقام چهارم است. پژوهش های انجام شده، تاییدکننده سهم بیشتر عوامل انسانی در بروز تصادفات جاده ای نسبت به سایر عوامل هستند. با توجه به اینکه تخلف از قانون، تبعاتی برای متخلف دربردارد، در این مطالعه دلایل و زمینه های مبادرت رانندگان به آن، باوجود وقوف نسبت به تبعات تخلف از قانون جستجو می شود.
این پژوهش به روش کیفی انجام شده است و طی آن با استفاده از روش نظریه بنیانی، به مطالعه لایه های مختلف عوامل بسترساز تخلفات رانندگی رانندگان جاده ای استان کرمانشاه پرداخته شده است. در این راستا سه پاسگاه پلیس راه که از محورهای پر تصادف استان کرمانشاه بودند، به عنوان حوزه موردمطالعه انتخاب شدند. مشارکت کنندگان شامل افرادی هستند که اولا حداقل در سه ماهه اخیر مرتکب تخلفات جاده ای شده بودند و ثانیا به بازگویی تجربیات خود در زمینه قانون گریزی تمایل داشتند. درمجموع، 61 مصاحبه انفرادی و سه بحث گروهی متمرکز صورت گرفت.
یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که تخلفات رانندگی در ذهن افراد اقدام کننده، رفتاری اعتراضی، اکتسابی و رقابتی است که ریشه در مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد. هفت عامل، زمینه های تخلفات جاده ای رانندگان را فراهم می کنند که عبارتند از: فقر فرهنگی و آموزشی راننده، نامساعدبودن شرایط جسمی و روحی راننده، مساعدبودن شرایط مالی راننده، کاستی های موجود در قوانین راهنمایی و رانندگی، اقدامات و برخوردهای نامناسب ماموران راهنمایی و رانندگی، نامناسب بودن امکانات جاده ای ازلحاظ کمیت و کیفیت و وجود ذهنیت منفی و رقابتی در راننده.
این پژوهش نشان داد که سهم عوامل انسانی در بروز تخلفات رانندگی، جدای از سهم سایر عوامل قابل بررسی نیست و عوامل مختلف به صورت منظومه ای عمل می کنند.