آثار هیستوپاتولوژیک سمیت حاد نانوذرات دی‎اکسید تیتانیوم بر بافت‎های آبشش، کبد و روده ماهی آزاد دریای خزر (Salmo caspius)

نانوذرات دی اکسید تیتانیوم در محصولات تجاری متعددی ازجمله رنگ ها، کرم های ضدآفتاب و محصولات خوراکی استفاده شده و به طور مستقیم و غیرمستقیم در آبزی پروری قابل استفاده است. کاربرد گسترده این نانوذرات بررسی آثار احتمالی آن بر آبزیان را ضروری کرده است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی آثار هیستوپاتولوژیکی نانوذرات دی اکسید تیتانیوم آناتاز در آب بر آبشش، کبد و روده ماهی آزاد دریای خزر بود. 

روش کار:

 در این مطالعه، 126 ماهی آزاد دریای خزر (3/4±46/27 گرم) به مدت 4 روز در معرض شش غلظت 0، 01/0، 1/0، 1، 10 و 100 میلی گرم در لیتر نانوذرات دی اکسید تیتانیوم قرار گرفتند. برای تعیین اثرات آسیب بافتی ناشی از نانوذرات دی اکسید تیتانیوم، در پایان آزمایش، بافت های آبشش، کبد و روده ماهیان با تکنیک بافت شناسی مورد ارزیابی قرار گرفت.

مواجهه کوتاه مدت (4 روز) بچه ماهیان آزاد دریای خزر با نانوذرات دی اکسید تیتانیوم در غلظت های موردمطالعه تلفاتی ایجاد نکرد. بر این اساس، نانوذرات دی اکسید تیتانیوم موردبررسی برای بچه ماهیان آزاد دریای خزر جزء مواد "نسبتا غیر سمی" طبقه بندی شد. مواجهه کوتاه مدت بچه ماهیان آزاد دریای خزر با نانوذرات موردمطالعه تغییرات بافتی ایجاد کرد که مهم ترین آن ها هایپرتروفی، هایپرپلازی، جوش خوردگی تیغه ثانویه، نکروز در بافت آبشش؛ تجمع ملانوماکروفاژها، تجمع سلول های خونی، پیکنوز هسته سلول های کبدی، واکوئلاسیون و نکروز کانونی در بافت کبد؛ و واکوئلاسیون، ضخیم شدن لامینا پروپریا، تحلیل پرزهای روده و نکروز در بافت روده بودند. 

نتیجه گیری نهایی:

 نتایج این پژوهش نشان داد که اگرچه نانوذرات دی اکسید تیتانیوم در آزمون سم شناسی حاد مرگ ومیری ایجاد نکردند و از این نظر ماده نسبتا غیر سمی محسوب می شوند، ولی آسیب بافتی مشاهده شده در این آزمون نشان می دهد که این نانوذرات می توانند برای ماهی آزاد دریای خزر آسیب زا باشند.