کاربرد هرمنوتیک در حل تعارض متن قوانین در ایران

هرمنوتیک و کیفیت فهم متن قوانین دو بحث روز و بسیار مهم محافل علمی و حقوقی است. از آنجا که قانون اساسی ما برگرفته از فقه امامیه است، برای هرمنوتیک متن قوانین به فهم دانش اصول فقه، که از منابع مهم دریافت اصول قواعد و کیفیت فهم فقهی است‏، نیاز داریم. در حقیقت، هرمنوتیک علم تعبیر و تفسیر و تاویل است؛ درحالی که قواعد به دلایلی چون اجمال و ابهام تاب تفاسیر گوناگونی دارند. به سبب اینکه هر مرجعی برای نظارت بر اجرای قانون به ناچار آن را تفسیر می‏کند، هرمنوتیک را فهم عصری دانسته ‏اند که تفسیر را به واقعیت نزدیک می‏کند. در واقع، هرمنوتیک علمی است که محدود به زمان و مکان خاصی نیست و در بسیاری از زمینه‏ ها (حقوقی، اقتصادی، اجتماعی،...) توانسته اثرگذار باشد. هنگام تعارض در متن قوانین هم هرمنوتیک ابزاری قدرتمند است و می‏توان از آن بهره ‏مند شد. در این پژوهش مشاهده خواهد شد که به‏رغم تفاوت‏های هرمنوتیک و اصول استنباط و نیز وابستگی هرمنوتیک به منابع حقوقی غربی و وابستگی اصول استنباط به منابع حقوق اسلامی، با توجه به اقتباس برخی مقررات نظام حقوقی ایران از نظام‏های حقوقی غربی، لازم است اصول و قواعد مشترک هرمنوتیک و اصول استنباط در تفسیر قوانین ایران به کار گرفته شوند.