استفاده از آب های شور برای تولید پایدار گندم

افزایش تولید محصولات کشاورزی و درآمد زارعین از اهداف مهم سیاست گذاران بخش کشاورزی می باشد. اما محدودیت و بحران منابع آب این بخش را با چالش های جدی مواجه نموده و به تبع مدیریت منابع آب بخش کشاورزی را به چاره جویی و استفاده از منابع آب جایگزین به ویژه آب های شور، برای تداوم فعالیت های کشاورزی واداشته است، چرا که با علم موجود، تغییر شرایط اقلیمی با هدف بهبود شرایط کم آبی تقریبا غیر ممکن است. اما با تغییر نگرش مدیریتی در نحوه استفاده از منابع آبی موجود و با کاربرد منطقی آب شور به عنوان یک منبع آب آبیاری، ضمن افزایش تولیدات کشاورزی می توان از رقابت موجود برای آب غیرشور کاست. در این مقاله با استناد به شواهد تجربی و یافته های علمی داخلی و خارجی، امکان پذیری کاربرد منابع آب شور در فعالیت های کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی است مصرف آب های شور زهکش ها که از نظر معیارهای کیفی جزء آب های غیرقابل مصرف در کشاورزی محسوب می شوند، می توانند تاثیر مثبت و تعیین کننده ای در افزایش تولید و درآمد برخی محصولات کشاورزی مانند گندم، پنبه، گیاهان علوفه ای و... داشته باشند، ضمن اینکه می توانند زمینه های صرفه جویی در مصرف منابع آب شیرین و توسعه سطح کشت را فراهم نمایند. برای مثال آبیاری گندم با آب شور زهکش (12 دسی زیمنس بر متر) در استان گلستان، عملکرد محصول را حدود 10 درصد کاهش می دهد. همچنین ترکیب آب شور زهکش با شوری 20 دسی زیمنس بر متر با آب غیرشور (1 دسی زیمنس بر متر) به نسبت 50 درصد، اگر چه عملکرد گندم را از 4000 کیلوگرم به حدود 3600 کیلوگرم در هکتار کاهش می دهد اما با صرفه جویی 50 درصدی منابع آب شیرین فرصت جدیدی برای حفظ پایداری منابع آبی و یا توسعه سطح کشت و افزایش تولید ایجاد می شود. در پایان مقاله چالش های اصلی کاربرد منابع آب شور بیان و پیشنهاد هایی برای سیاست گذاری و کاربرد پایدار این منابع در بخش کشاورزی ارائه شده است.