زن در منظومه فکری- معرفتی نواندیشی دینی

بازخوانی جایگاه زن مسلمان در جوامع اسلامی مورد توجه اندیشمندان مسلمان یک سده اخیر بوده است. مطالعات حوزه زنان در جوامع اسلامی حول محور چهار رویکرد کلی سنتی، احیاگرایانه، متجددانه و نواندیشانه صورت گرفته است. در این مقاله با مفروض قرار دادن نابسندگی سه رویکرد نخست در ارائه پاسخی در خور به نیازها و مطالبات فزاینده زنان مسلمان در دنیای امروز، تلاش شده نگرش نواندیشی دینی نسبت به مساله زن مورد بررسی قرار گیرد. پرسشی که بدان پرداخته شده این است که سیما، هویت و حقوق زنان چه بازتابی در مبانی فکری- معرفتی نواندیشی دینی داشته است؟ فرض مقاله این است که نواندیشی دینی سیمایی انسانی تر از زن ارائه می دهد که در آن زن انسانی متفاوت، اما همپای مرد است و هیچ صفت فرودستی در او مشاهده نمی شود. در این مقاله سعی شده با در پیش گرفتن روش کیفی، با رجوع به اسناد موجود و بهره گیری از شیوه توصیفی- تحلیلی، به کاوش در مبانی معرفتی نواندیشی دینی پرداخته شود. بررسی های انجام شده نشان می دهد که این رویکرد با خوانشی نوین از نصوص دینی بر پایه عقلانیت، عدالت، اخلاق، تاریخ مندی و نگرش اجتهادی الگومحور، به ترسیم زن مسلمانی می پردازد که از کرامت و شان انسانی والا و هم کفو مردان و نیز حقوقی برابر با آن ها برخوردار است.