بررسی دیدگاه آبخیزنشینان در اولویت بندی عوامل موثر بر مشارکت ضعیف ایشان در طرح های آبخیزداری (بررسی موردی: حوزه آبخیز مراد آباد میمند، استان فارس)

اجرای طرح های آبخیزداری بدون مشارکت مردم چندان موفق نبوده است. از این رو اولویت بندی شاخص ها و زیرشاخص های موثر بر مشارکت ضعیف مردمی، گامی مهم در مدیریت حوزه های آبخیز است و می تواند راهگشای اتخاذ تدابیری در راستای حذف موانع مشارکتی و مشارکت حداکثری آبخیزنشینان در برنامه ریزی ها باشد. به این منظور در این پژوهش اقدام به بررسی دیدگاه آبخیزنشینان در اولویت بندی عوامل موثر بر مشارکت ضعیف ایشان در طرح های آبخیزداری در حوزه آبخیز مراد آباد میمند واقع در غرب استان فارس شده است، به طوری که این مهم پس از تکمیل 72 پرسش نامه از سرپرستان خانوار با استفاده از آزمون t و آزمون ناپارامتری فریدمن انجام شد. نتایج نشان داد از دیدگاه آبخیزنشینان به ترتیب شاخص های "اقتصادی"، "آموزشی- ترویجی"، "طراحی- اجرایی" و "اجتماعی" دارای بیشینه و کمینه اولویت در مشارکت ضعیف آبخیزنشینان در طرح های آبخیزداری در این حوزه آبخیز تعیین شدند. هم چنین مهم ترین زیرشاخص ها بر مشارکت ضعیف آبخیزنشینان در طرح های آبخیزداری در این حوزه آبخیز به ترتیب: "درآمد کم ساکنان حوضه"، "عدم توجه به نیروی محلی در اجرای پروژه ها (اشتغال زایی)"، "نادیده گرفتن درآمد برای آبخیزنشینان به عنوان انگیزه اقتصادی مستقیم در اجرای طرح های آبخیزداری" و "پایین بودن سطح سواد و آگاهی" می باشد. بر این اساس، دامنه مقادیر میانگین رتبه ها بین 93/6 تا 25/10 متغیر است؛ به طوری که زیرشاخص "درآمد کم ساکنان حوضه" با میانگین رتبه 25/10 دارای بیشترین اولویت نسبی و زیرشاخص "دیربازده بودن طرح های آبخیزداری" با میانگین رتبه 93/6 دارای کمترین اولویت نسبی در مشارکت ضعیف آبخیزنشینان در طرح های آبخیزداری در این حوضه را به خود اختصاص دادند. بنابراین به منظور مشارکت پایدار آبخیزنشینان در طرح های آبخیزداری ضروری است نسبت به حل مسایل اقتصادی ایشان و تدوین برنامه جامع آموزش و ترویج اقدام جدی صورت گیرد.