اثر تنش خشکی و محلول پاشی بور و روی بر عملکرد و برخی خصوصیات مورفولوژیک و زراعی گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.)

به منظور بررسی اثر محلول پاشی عناصر کم مصرف بور و روی بر عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک و زراعی گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.) (رقم محلی اصفهان) تحت تنش خشکی انتهای فصل، دو آزمایش جداگانه طی سال های زراعی 93- 1392 و 94- 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی به صورت اسپیلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. کرت اصلی شامل سه سطح محدودیت آب (=S1 آبیاری کامل تا انتهای فصل، =S2 قطع آبیاری از مرحله گل دهی و =S3 قطع آبیاری از مرحله دانه بندی) و کرت فرعی شامل ترکیب فاکتوریل عناصر ریزمغذی بور (0B1= ، 350  B2=و 700B3=  پی پی ام) و روی (0Zn1= ، 1000Zn2=  و 2000Zn3=  پی پی ام) بود. نتایج نشان داد که در سال اول آزمایش کلیه صفات مورد بررسی تحت اثرات منفی محدودیت آب قرار گرفتند. تنش خشکی در مرحله گل دهی (S2) و دانه بندی (S3)، به صورت معنی داری عملکرد دانه را نسبت به شاهد (S1) کاهش داد (به ترتیب 62/15 درصد و 77/12 درصد). در سال دوم به علت بارش های فراوان در طی دوره تنش اختلاف معنی داری بین تیمارهای آبیاری در کلیه صفات مشاهده نشد. در هر دو سال آزمایش تیمارهای B3Zn2 و B2Zn2 در صفات عملکرد و درصد مغز دانه حداکثر افزایش معنی دار و در صفات درصد پوسته دانه و نسبت پوسته به مغز بیش ترین کاهش معنی دار را نسبت به شاهد نشان دادند. هم چنین این تیمارها بالاترین قطر طبق (به ترتیب 83/42 و 31/42 میلی متر)، طول (به ترتیب 84/8 و 63/8 میلی متر) و عرض دانه (به ترتیب 89/4 و 77/4 میلی متر) را دارا بودند. در هر دو سال آزمایش بیش ترین طول دانه در کلیه سطوح آبیاری در تیمار B3 مشاهده شد. محلول پاشی عناصر بور و روی در شرایط تنش در مرحله گل دهی و دانه بندی، اکثر صفات مورد بررسی را به طور معنی داری بهبود بخشید. وجود همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد و سایر صفات مورد مطالعه نشان داد که عناصر ریزمغذی اگر در زمان مناسب و به مقدار بهینه مصرف گردد، در مقاومت به خشکی گیاه اثر مثبت خواهند گذاشت. به طور کلی، محلول پاشی برگی عناصر بور و روی نسبت به شاهد توانست تا حدودی خسارات ناشی از محدودیت آب را در گلرنگ جبران نماید.