اثر کشت مخلوط افزایشی لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.) بر رشد، عملکرد معادل و کارایی استفاده از زمین سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) تحت سطوح مختلف کود نیتروژنه

یکی از راهکارهای حرکت به سمت کشاورزی پایدار، ایجاد تنوع و به کارگیری کشت مخلوطی از گیاهان، ارقام و یا ایزولاین های مختلف در زراعت است. هم چنین جهت افزایش بهره وری در نظام کشاورزی، مدیریت منابع و نهاده ها نیز نقش اساسی دارند. به همین دلیل در این آزمایش واکنش سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) به الگوهای مختلف کشت (کشت خالص سیب زمینی و کشت های مخلوط افزایشی لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.) در بین ردیف های سیب زمینی، روی ردیف های سیب زمینی و بین و روی ردیف های سیب زمینی) و سطوح نیتروژن (صفر، 80 و 160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا و در سال زراعی 1395 اجرا شد. ویژگی های زراعی، اجزای عملکرد و عملکرد سیب زمینی، عملکرد معادل سیب زمینی، عملکرد غلاف لوبیا سبز، نسبت برابری زمین و مجموع ارزش نسبی اندازه گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بیش ترین عملکرد غده سیب زمینی (50/42 تن در هکتار) از تیمار کشت مخلوط بین ردیفی لوبیا سبز با دریافت 160 کیلوگرم نیتروژن به دست آمد که با تیمار کشت مخلوط بین ردیفی لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن (با عملکرد معادل 51/41 تن در هکتار)، اختلاف معنی داری نداشت. هم چنین، بالاترین عملکرد غلاف لوبیا سبز (515 گرم در مترمربع)، نسبت برابری زمین (53/1)، مجموع ارزش نسبی (45/1) و بالاترین عملکرد معادل سیب زمینی (38/54 تن در هکتار) از تیمار کشت مخلوط بین ردیفی لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن به دست آمد. بنابراین، تیمار کشت مخلوط بین ردیفی لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن از نظر رشد، عملکرد غده، بهبود کارایی استفاده از زمین و کارایی مصرف نیتروژن مناسب ترین تیمار بود. در کل، کشت لوبیا سبز در بین ردیف های سیب زمینی به دلیل تعلق آن ها به دو تیره مختلف و تفاوت های اکولوژیکی، مورفولوژیکی و تغذیه ای، جنبه های هم یاری و مکملی مناسبی در کشت مخلوط دارند. این امر موجب افزایش بهره وری بهتر از زمین، نور و مواد غذایی موجود در واحد سطح و نیز افزایش تنوع در اکوسیستم های کشاورزی می گردد.