ارزیابی شاخص های کارایی مصرف منابع و حاصلخیزی خاک در نسبت های کشت مخلوط ارزن مرواریدی (Pennisetum americanum L.) و بادام زمینی (Arachis hypogeae L.)

به منظور بررسی اثر فواصل بین ردیف ، وجین علف های هرز و نسبت های کشت مخلوط ارزن مرواریدی (Pennisetum americanum L) و بادام زمینی رقم گلی (Arachis hypogea L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1391 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل چهار نسبت کاشت سری جایگزینی و افزایشی (ارزن خالص، 50 درصد ارزن + 50 درصد بادام زمینی، 100 درصد ارزن + 100 درصد بادام زمینی و بادام زمینی خالص)، سه سطح وجین علف های هرز (عدم وجین، یک بار وجین و دوبار وجین علف های هرز) و فواصل بین ردیف ها با دو سطح (40 و 50 سانتی متر) در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزیابی منابع محیطی شامل (تشعشعات فعال فتوسنتزی، دما و رطوبت)، عناصر غذایی خاک شامل (نیتروژن (N)، منیزیم (Mg)، کلسیم (Ca) و کربن (C)) و جهت ارزیابی کشت مخلوط نسبت به خالص از شاخص نسبت برابری زمین استفاده گردید. تمامی صفات مورد بررسی تحت تاثیر سیستم کاشت قرار گرفتند. اثر متقابل معنی داری بین سیستم کاشت، وجین علف های هرز و فواصل بین ردیف ها در میزان جذب نور، دما و رطوبت وجود داشت. نتایج نشان داد که میزان تابش فعال فتوسنتزی جذب شده در کشت مخلوط بالاتر از کشت خالص هر دو گیاه بود. نتایج تغییرات عناصر غذایی خاک نشان داد که مقدار عناصر دو ظرفیتی (کلسیم و منیزیم) در مخلوط افزایشی و تک کشتی ارزن بیش تر از مخلوط جایگزینی و تک کشتی بادام زمینی بود. تیمار مخلوط افزایشی بالاترین نسبت برابری زمین (65/1) را به خود اختصاص داد. در مجموع، کشت مخلوط همراه با افزایش فواصل بین ردیف ها و وجین علف های هرز موجب افزایش میزان عناصر خاک پس از برداشت محصول و افزایش حاصلخیزی خاک شد و تیمار 100 درصد ارزن + 100 درصد بادام زمینی به دلیل بهره برداری بهتر از منابع، افزایش حاصلخیزی خاک و افزایش عملکرد نسبت به کشت های خالص برترین تیمار آزمایش بود.