تعیین چارچوب مفهومی ریسک گرد و غبار بر مبنای سنجش تاب آوری (بررسی موردی: جنوبغرب کشور)

افزایش مسایل محیط‌‌زیستی از جمله رخداد توفان گرد و غبار در دهه اخیر موجب نگرانی همگی از جمله برنامه‌ریزان شده است. بدین منظور ارایه روشی برای کنترل و مقابله با آن اهمیت به‌‌سزایی دارد. ارزیابی ریسک به ‌عنوان روش کلیدی و موثر در تهیه برنامه‌ها و اتخاذ راهبرد‎های مقابله با گرد و غبار به برنامه‌ریزان کمک می‌کند. بنابراین، شناسایی چارچوبی استاندارد برای یافتن گروه‌های تاب‌آور و آسیب‌پذیر مهم است. در این پژوهش، به منظور ارایه چارچوب متناسب با ارزیابی ریسک گرد و غبار، در ابتدا مبانی نظری آسیب‌پذیری، سازگاری و تاب‌آوری مورد بررسی قرار گرفت، سپس ابزارهای ارزیابی تاب‌آوری اولویت‌بندی شدند. جامعه آماری این پژوهش کارشناسان و متخصصان مرتبط در این زمینه‌ می‌باشند و برای ارزیابی ابزارها، از روش تاپسیس استفاده شده است. نتایج به ‌دست‌ آمده از این بررسی نشان می‌دهد که چارچوب CoBRA نسبت به سایر ابزارها براساس پنج معیار، دسترسی به داده پایه، قابلیت کمی و کیفی بودن مدل، در برگرفتن پنج سرمایه پایه، مقیاس مکانی و زمانی مختلف و حد آستانه، در اولویت است. این چارچوب می‌‌تواند مبنای اصلی برای تعیین چارچوب مفهومی قرار بگیرد، چراکه در آن سرمایه‌های اجتماعی، انسانی، فیزیکی و طبیعی مدنظر می‌باشد، همچنین میزان آسیب‌پذیری براساس ظرفیت سازگاری، حساسیت و در معرض قرار گرفتن و میزان تاب‌آوری براساس منابع فیزیکی، انسانی، مالی، طبیعی و اجتماعی برآورد شده است. چارچوب مفهومی و نتایج ارایه شده در این پژوهش می‌تواند مبنایی برای ارزیابی ریسک گرد و غبار در منطقه‌های زیر‌تاثیر این پدیده باشد.