خسارت برف بر گونه های درختی و ارتباط آن با متغیرهای فیزیوگرافی در جنگل های ارتفاعات پایین هیرکانی

برف یکی از عوامل محیطی است که تاثیر آن بر ترکیب و ساختار جنگل های هیرکانی کمتر بررسی شده است. در پاییز 1395، برف سنگینی در سری لیرسرا نوشهر بارید که به توده های جنگلی خسارت زد. آسیب های ناشی از این پدیده با استفاده از 70 قطعه نمونه 40 × 40 متری که از روش منظم- تصادفی با شبکه 200×150 متر به دست آمده بودند، بررسی شد. در هر قطعه، همه درختان سالم و نوع و مشخصات آسیب به درختان دیگر ثبت شد. نتایج نشان داد که نه درصد از درختان در اثر برف خسارت دیده اند. بیشترین خسارت مربوط به شکستگی از تنه و ریشه کنی و کمترین خسارت مربوط به خمیدگی از کنده بود. بیشترین خسارت در  گونه توسکا (22 درصد کل پایه های این گونه) و ممرز مشاهده شد و گونه های افراپلت و خرمندی آسیب کمتری دیده بودند. گونه های توسکا، ممرز، انجیلی و بلندمازو بیشتر دچار شکستگی شده بودند، درحالی که شمشاد بیشتر ریشه کن و شیردار بیشتر دچار خمیدگی شده بود. آسیب در طبقه ارتفاعی کمتر از 200 متر به طور معنی داری از دو طبقه بالاتر بیشتر بود. اختلاف خسارت برف به درختان در بین طبقه های مختلف شیب معنی دار نبود، اما در بین جهت های جغرافیایی، بیشترین آسیب در دامنه های شمالی مشاهده شد . متغیر ارتفاع بر آسیب دیدگی گونه های ممرز و توسکا و متغیر جهت بر آسیب دیدگی گونه های ممرز، شیردار و نمدار اثر گذار بود. بیشترین آسیب در طبقه های قطری 20 تا 30 سانتی متری رخ داده بود که نشان می دهد درختانی که نتیجه برش های پناهی دهه های 60 و 70 شمسی هستند و هم اکنون در مرحله تیر و تیرک هستند، آسیب پذیری زیادی در برابر برف دارند.