بررسی وضعیت جاذبه ‏های تاریخی شهر بیرجند از دیدگاه گردشگران

جاذبه‏ های گردشگری یکی از مهمترین عناصر در برنامه ‏ریزی توسعه گردشگری به شمار می‏ آیند به طوری که پیشرفت گردشگری و صنایع وابسته به آن در گرو جاذبه ‏هاست. از این رو مطالعه و ارزیابی جاذبه‏ های گردشگری برای مدیریت هر چه بهتر صنعت گردشگری منطقه ضروری است. بنا به اهمیت موضوع در این پژوهش وضعیت برخی از مهمترین جاذبه‏ های تاریخی شهر بیرجند مورد ارزیابی قرار گرفت. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از جهت ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی - تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و مقیاس سنجش طیف لیکرت پنج گزینه‏ ای می‏باشد. جامعه آماری گردشگران شهر بیرجند است که از میان آن‏ها تعداد 106 نفر به عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده از آزمون ویلکاکسون، بین میانه اهمیت و عملکرد جاذبه‏ ها از دیدگاه گردشگران تنها در «عمارت اکبریه» و «مسجد جامع چهار درخت» شکاف معنی‏داری وجود ندارد. از میان 13 اثر تاریخی مورد مطالعه، جاذبه‏ های «حسینه نواب»، «خانه آراسته، عمارت معصومیه» و «عمارت رحیم آباد» از نظر اهمیت به ترتیب در رتبه‏ های 1 تا 3 قرار گرفتند و از جهت عملکرد، سه جاذبه «خانه آراسته»، «عمارت شوکت‏آباد»، و «حسینیه نواب» بیشترین رضایت گردشگران را ایجاد کرده‏اند. نتایج تحلیل اهمیت - عملکرد نیز نشان داد جاذبه‏ های «عمارت رحیم ‏آباد»، «پست قدیم»، «مدرسه شوکتیه» و «عمارت معصومیه» به دلیل اهمیت بالا و عملکرد ضعیف باید در اولویت توجه در برنامه ‏ریزی توسعه گردشگری قرار گیرند و سازمان‏های دولتی متولی باید در بودجه‏ بندی و تخصیص منابع برای این جاذبه ‏ها اولویت راهبردی و عملیاتی قایل شوند. در مورد جاذبه‏ های عمارت اکبریه، خانه شریف، مسجد جامع چهاردرخت، ارگ کلاه‏ فرنگی، ارگ بهارستان و قلعه بیرجند که اهمیت‏شان کم ارزیابی شده‏ است مهمترین راهبرد برای دست‏اندرکاران اطلاع ‏رسانی و تبلیغات برای معرفی هر چه بهتر این جاذبه‏ ها توصیه می‏شود.