اثر تنش خشکی و کیتوزان بر بیان ژن سینئول سنتاز و ماده 1و8-سینئول در گیاه مریم گلی (Salvia officinalis L)

مریم گلی یکی از مهم ترین گیاهان دارویی و معطر و دارای اثرات ضدسرطانی، آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی می باشد. یکی از اجزای اصلی اسانس این گیاه، مونوترپن 1و8-سینیول است که مسیول برخی از این اثرات می باشد. در این تحقیق، اثر تنش خشکی در سه سطح 60 (ملایم)، 75 (جزیی) و 100 (کنترل) درصد ظرفیت زراعی مزرعه و محلول پاشی برگی کیتوزان در چهار سطح آب مقطر (کنترل)، اسید استیک (کنترل)، 25/0 و 5/0 گرم در لیتر کیتوزان بر بیان ژن سینیول سنتاز در ریشه و محصول نهایی این ژن، 1و8-سینیول، در شاخساره های گیاه مریم گلی در یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. بیان ژن نسبی سینیول سنتاز و مقدار 1و8-سینیول به ترتیب با استفاده از روش Real-Time PCR  و دستگاه کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی بیان ژن مورد مطالعه و ماده 1و8-سینیول را به شدت افزایش می دهد. همچنین محلول پاشی کیتوزان، به ویژه در مقدار 5/0 گرم در لیتر موجب افزایش بیان ژن سینیول سنتاز در ریشه و ماده 1و8-سینیول در شاخساره های این گیاه شد. در کل، تنش خشکی موثرتر از کیتوزان در افزایش میزان بیان ژن سینیول سنتاز و مقدار 1و8-سینیول بود. بیشترین میزان بیان ژن سینیول سنتاز و مقدار 1و8 سینیول در حضور همزمان تنش خشکی (ملایم) و کیتوزان (5/0 گرم در لیتر) به دست آمد. در شرایط تنش خشکی جزیی، بیان ژن مورد مطالعه افزایشی نداشت اما افزایش محصول نهایی آن در شاخساره ها مشاهده شد. این نتایج برای اولین بار نشان داد که تنش خشکی و کیتوزان می توانند باعث افزایش بیان ژن سینیول سنتاز در سطح رونوشت برداری در ریشه های گیاه مریم گلی شوند. بنابراین، با اعمال تنش رطوبتی همراه با کیتوزان، متابولیت 1و8-سینیول می تواند در گیاه مریم گلی افزایش یابد.