بررسی واکنش برخی ژنوتیپ های کلزا به تنش خشکی

به منظور شناسایی ارقام متحمل به خشکی آخر فصل تعداد 13 ژنوتیپ کلزا شامل کرج1، کرج2، کرج3، طلایه، زرفام، اوکاپی، لیکورد، اس.ال.ام.046، مودنا، دابل یو. پی.ان.5 ، اپرا، دابل یو. پی.ان.2 و جی.کا.اچ.305 به صورت دو آزمایش جداگانه در شرایط نرمال و تنش خشکی آخر فصل (قطع آبیاری از مرحله گلدهی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب از مهر 1391 به مدت دو سال زراعی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر تنش خشکی آخر فصل بر همه صفات به جز درصد روغن دانه، تعداد شاخه های فرعی و وزن هزار دانه معنی دار بود. عملکرد دانه در اثر تنش خشکی به میزان 20 درصد کاهش یافت به طوری که میانگین عملکرد دانه ارقام کلزا در شرایط آبیاری کامل 4586 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش 3736 کیلوگرم در هکتار بود، این کاهش حاصل تاثیرپذیری اجزای عملکرد دانه یعنی تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین از تنش خشکی بود. بیشترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی متعلق به ژنوتیپ جی.کا.اچ.305 به ترتیب با 5230 و 3941 کیلوگرم در هکتار بود. نمودار دوبعدی حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد ژنوتیپ های جی.کا.اچ.305، زرفام و دابل یو. پی.ان.5 دارای پتانسیل عملکرد بالایی هستند، ضمنا متحمل به تنش خشکی نیز هستند. در این مطالعه ژنوتیپ های شناخته شده لیکورد، طلایه و اس.ال.ام.046 نسبت به سایر ژنوتیپ ها در هر دو شرایط از میانگین عملکرد کمتری برخوردار بودند.