تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت و ژنوتیپ پایدار در ارقام و لاینهای امیدبخش کلزا (Brassica napus L.) با استفاده از روش تجزیه گرافیکی GGE بای پلات

به منظور تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت و ژنوتیپ پایدار در ارقام و لاینهای امیدبخش کلزا با استفاده از روش تجزیه گرافیکی GGE بای پلات، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در زنجان در دو سال 95-1393 اجرا شد. مواد گیاهی شامل ارقام اپرا و احمدی و 8 لاین امیدبخش کلزا بود. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین تاریخ کاشت، ژنوتیپ و اثر متقابل آن ها اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. با تاخیر در کاشت میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها از مقدار 4547 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 15 مهر به مقدار 2118 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 15 آبان کاهش یافت. تجزیه گرافیکی بای پلات ژنوتیپ های کلزا نشان داد که دو مولفه اول درمجموع 93 درصد تغییرات مربوط به عملکرد دانه در تاریخ های مختلف کاشت را توجیه کردند. بای پلات نمایش بردار روابط متقابل بین تاریخ های کاشت مورد آزمایش نشان داد که تاریخ کاشت اول نسبت به دو تاریخ کاشت بعدی تاثیر بیشتری در تمایز و گروه بندی ژنوتیپ های موردبررسی از نظر عملکرد دانه داشت. نتایج این آزمایش نشان داد که تجزیهGGE بای پلات روش مناسبی در انتخاب ژنوتیپ بهتر و پایدارتر در تاریخ های کاشت مناسب و تاخیری بود. بر اساس نتایج حاصل، ژنوتیپ G9 با عملکرد دانه 5437 کیلوگرم در هکتار بهترین ژنوتیپ برای تاریخ کاشت اول و ژنوتیپ G7 با عملکرد دانه 2608 کیلوگرم در هکتار بهترین ژنوتیپ برای کشت تاخیری کلزا در منطقه مورد آزمایش بود.