معرفی خردل برگ مومی (Boreava orientalis Jaub. and Spach.) به عنوان یک علف هرز مشکل ساز در مزارع گندم استان کردستان

در مطالعات میدانی علف های هرز مزارع گندم استان کردستان، گیاهی بیگانه از تیره شب بو برای فلور استان مشاهده شد. این گیاه، علف هرز مزارع گندم شهرستان های دهگلان، قروه، بیجار و دیواندره طی کم تر از یک دهه گذشته بوده و جمعیت آن در این مناطق طی سه الی چهار سال اخیر به شدت افزایش یافته است. این گیاه به انگلیسیWaxy Leaved Mustard  نامیده می شود و نام علمی آن مطابق با فلور ترکیهBoreava orientalis Jaub. and Spach.  است. در فلور ایران این گونه مترادف با Isatis quadrualata معرفی شده است. در این مطالعه، پراکنش و میزان تراکم علف هرز خردل برگ مومی در سه شهرستان دهگلان، قروه و بیجار و 15 مزرعه از هر شهرستان، بررسی و با علف های هرز رایج منطقه مقایسه شد. داده ها با روش مشاهده ای جمع آوری و نمره دهی بر مبنای صفر تا 100 انجام شد. جهت تهیه نقشه پراکنش این علف هرز از نرم افزار GIS استفاده و ترسیم داده های حاصل از نمونه برداری با استفاده از روش فاصله ای معکوس وزنی (IDW) درون یابی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که مناطق آلوده به علف هرز خردل برگ مومی بیش تر در محورهای سنندج به دهگلان، سنندج به بیجار و دهگلان به بیجار و تراکم علف هرز در این مناطق تا حدود 40 بوته در متر مربع بود. بذرهای این علف هرز پس از رسیدن و قبل از اینکه گندم برداشت شود، ریزش می کنند و با مساعد شدن شرایط محیطی از اواخر آبان تا اواخر آذر، جوانه می زنند. پراکنش این علف هرز به صورت کپه ای است و در برخی مناطق در حدود 35 درصد از سطح مزارع را می پوشاند و تخمین زده می شود که در تراکم های بالا در حدود 70 درصد از عملکرد گندم را کاهش می دهد. تراکم این گیاه در مزارع آبی نسبت به مزارع دیم بیش تر است و خسارت بیش تری نیز وارد می کند. اگرچه حدود شش سال از حضور این علف هرز در منطقه می گذرد، اما روند گسترش آن شدید و نگران کننده است و پیشنهاد می شود که مطالعات جامع تری در مورد ویژگی های مختلف این علف هرز و روش های مناسب مبارزه با آن انجام شود.