دانش سنتی استفاده از گیاهان دارویی بومی در دهستان چوپانان شمال شهرستان نایین

استفاده از دانش سنتی گذشتگان در استفاده از گیاهان از روش های شناسایی خواص گیاهان است از آنجایی که دانش سنتی با از دست رفتن آگاهان محلی در حال فراموشی است، تحقیق حاضر با هدف ثبت دانش سنتی مردم دهستان چوپانان در استفاده از گیاهان دارویی بومی انجام شد.

مواد و روش‏ها:

اطلاعات گیاه‏مردم نگاری از رویش های طبیعی منطقه با استفاده از مشاهده مشارکتی، مصاحبه نیمه‏ساختاریافته و مصاحبه باز با 114 اطلاع رسان به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از طبقه بندی استفاده شد. همچنین شاخص های توافق اطلاع رسانان (ICF)، اهمیت فرهنگی (CI)، فراوانی نسبی نقل قول (RFC) و ارزش استفاده (UV) امکان گزارش کمی استفاده از گونه های گیاهی را ممکن کردند.

یافته ها:

در منطقه مورد مطالعه 114 گونه گیاهی در 36 خانواده ثبت شدند که در 13 طبقه استفاده های دارویی، خوراکی، سمی، ابزاری، صنایع دستی، ساختمانی، علوفه ای، سوخت، زینتی، آرایشی و بهداشتی، مذهبی، آفت کش و سایر، مورد استفاده قرار می گرفتند. گیاهان متعلق به تیره های Asteraceae و Chenopodiaceae بیشترین کاربرد را در منطقه داشتند. بیشترین توافق اطلاع رسانان (ICF) در طبقه بیماری های غدد درون ریز و متابولیک بود. مهم ترین گیاهان دارویی منطقه شامل گونه های تنگرس، آویشن، قدومه، کاکوتی، بادام کوهی، تخم شربتی و آنغوزه بودند.

نتیجه گیری:

یافته های پژوهش نشان دهنده غنای دانش بومی و شاخص های گیاه‏مردم شناسی، نشان دهنده اهمیت گونه های گیاهی و به اشتراک گذاشتن دانش معالجه با گیاهان در بین مردم محلی است. آن ها با توافق بیشتری از گیاهان برای درمان ناراحتی های گوارشی استفاده می کنند. همچنین معیارهای ایشان از بیماری ها و تسکین و درمان آن ها با گیاهان، متنوع و یکی از مهم‏ترین آن ها طبع گیاهان است. پژوهش های بیشتری برای شناسایی این جنبه از خواص گیاهان در داروشناسی بومی و درمان بیماری ها لازم است.