شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی و پیشران‏ های موثر در مدیریت یکپارچه منابع آب ‏بر مبنای رویکرد آینده ‏پژوهی (مطالعه موردی: شهرستان تبریز)

سیستم‏ منابع آبی تحت تاثیر عوامل متعددی است که این عوامل می‏توانند در یک محیط جغرافیایی خاص یا در فضای گسترده ‏تری تاثیر‏گذار باشند. گاه این تاثیر‏گذاری به گونه ای است که شرایط دستیابی به منابع آب سالم را با مشکلات گسترده‏ای روبه رو ساخته و کارایی برنامه‏ ریزی و مدیریت منابع آبی را به چالش کشانده است. هدف از برنامه‏ ریزی و مدیریت منابع آب، انطباق هر چه بیشتر تقاضای سیستم‏های اجتماعی- اقتصادی آب با عرضه آب از طریق کنترل و مدیریت اداری و بدون آسیب رساندن به پایداری اکوسیستم است. این امر می‏تواند با شناسایی عوامل کلیدی و اثرگذار چه از سوی عرضه آب و نیز از سوی تقاضای مصرفی بخش‏ های مختلف جامعه میسر شود. از این‏رو، در مطالعه حاضر تلاش شده است تا بر مبنای دیدگاه مدیریت یکپارچه منابع آبی، متغیرهای کلیدی و پیشران‏های اثرگذار در آینده منابع آب شهرستان تبریز در افق 1420 شناسایی شده و در نهایت راهبردهای سیاستی مناسب اعمال شود. بر این اساس، 46 عامل اولیه زیر نظر گروه خبرگان و با استفاده از روش مرور منابع و دلفی شناسایی شد. در ادامه، به منظور تعیین عوامل کلیدی در این سیستم با استفاده از ماتریس تاثیرات متقاطع 15 عامل معرفی شد. یافته‏ های نهایی نشان می دهد عوامل زیست‏ محیطی و اقتصادی بیشترین سهم را به عنوان متغیرهای اصلی در این مجموعه دارند و تاثیر بیشتری بر آینده منابع آبی خواهند داشت و انتظار می‏رود پیشران سازنده منابع آبی شهرستان از بین مولفه‏ های زیست‏ محیطی و اقتصادی باشد.