مقایسه تطبیقی عشاق نامه عبید زاکانی و روح العاشقین شاه شجاع کرمانی از منظر ساختار ده‎نامه سرایی

ده‎نامه، گونه ای از ادبیات غنایی است که بیشتر در قرن هشتم سروده شده و در حالات عاشق و معشوق میباشد، بدین شکل که بیشتر آنها حاوی ده نسخه نامه به ترتیب یک در میان ، از زبان عاشق و معشوق به یکدیگر است.ده نامه ها از یک طرح و ساختار مشترک پیروی میکنند ، ساختاری نظیر داشتن مقدمه (تحمیدیه، نعت، سبب نظم کتاب)، بدنه اصلی (تبادل نامه های ده گانه بین عاشق و معشوق)، و نهایتا خاتمه الکتاب (تعداد ابیات، سال سرودن، نام اثر) . قالب اصلی ده نامه ها مثنوی است اما گاه در لابه لای نامه ها هم غزلی، چاشنی مثنوی میشود. هم سوییها و اشتراکات موجود، و همچنین افتراقات و ویژگیهای منحصر بفردی که از لحاظ معنایی و محتوایی بین ده نامه ها وجود دارد، باعث شد برخی پژوهشگران، آثاری را که تنها دارای موضوع نامه نگاری بین عاشق و معشوق هستند را ده نامه بنامند؛برعکس برخی ادبا تنها آثاری را ده نامه دانسته اند که دارای ساختار کامل ده نامه ها باشد. در این پژوهش،ابتدا ضمن معرفی ده نامه و بیان ویژگیهای صوری و محتوایی آنها ، سعی شده تا تعریف دقیقی از آن ارایه شود و با توجه به این ویژگیها، منظومه عشاق نامه عبید زاکانی با یکی از ده نامه های مهم قرن هشتم (دوره رواج ده نامه سرایی) مقایسه و بررسی شده است تا بدان طریق میزان تشابه عشاق نامه با روح العاشقین بعنوان یکی از ده نامه های قرن هشتم و امکان نامیدن این اثر به عنوان «ده‎نامه» اثبات شود.