خبط و اختلال در ویراست رساله جبر و اختیار

رساله «جبر و قدر» یا «جبر و اختیار» نگاشته خواجه نصیرالدین طوسی (د: 672 ه‍.ق.) جستاری است با رویکردی خردگرایانه به مساله مختار بودن یا نبودن انسانها که از مآثر و مواریث ارزشمند فلسفی _ کلامی شیعه قلمداد می‌شود. این رساله مختصر تاکنون چند مرتبه در قالب‌های گوناگون به‌طبع رسیده است که در نوشتار حاضر به معرفی آنها پرداخته می‌شود. آخرین ویراست عرضه‌شده از این رساله که بر بنیاد چاپ سنگی آن و تصحیح مرحوم مدرس رضوی فراهم آمده است به تازگی از سوی نشر مجمع ذخایر اسلامی انتشار یافته. معرفی و بررسی و نقد این ویراست موضوع اصلی مقاله پیش‌رو قرار گرفته است. در یک ارزیابی کلی، این ویراست، تصحیحی نااستوار و نامنقح از متن اثر و طبعی نامطبوع و نامقبول از آن است که بر اشکالات چندگانه و چندگونه‌ای‌ مشتمل است.